دزفول

پل قدیم دزفول
پل قديـم دزفول با قدمت بيش از 1700 ساله قرن‌هاست با وجـود تغيير و تحـولات مختلف هنوز به شکل تقـريبی اوليه‌اش به يادگـار مانده است و زينت بخش و مايه‌ی افتخار اين گوشه از سرزمين ماست. نام شهر دزفول (دزپل) به سبب وجود چنين بنای با شکوهی است. اين پل که دو منطقه شرقی و غربی را به هم متصل می سازد، درحقيقت يکی از راه‌های ارتباطی منطقه جندی شـاپور و سرزمين بين النـهرين بوده كه به دستور شاپور اول پس از پيروزى بر والرين و با به‌كارگيرى اسراى رومى ساخته شده است.

آسیاب‌ها
 بر روى روخانه دز در شمال غربى دزفول آثار سدى وجود داردكه هنوز بقاياى 3 ديوار در جبهه جنوبى و دو غرفه بر روى ديوار بدنه اصلى و دو دهنه اصلى و يك طاق فروريخته باقى مانده است که به لهجه محلى آن را " اُسيواى گله گه بالايى" (آسياب‌هاى گلوگاه بالايى) می‌نامند. آسیاب ها به منظور آرد نمودن گندم از دیرباز مورد استفاده مردم دزفول قرار می‌گرفتند.

مسجد جامع دزفول
 يكى از قديمى‌ترين مساجد شهر دزفول، مسجد جامع است كه در مركز فعلى شهر قرار دارد و به شماره 287 در رديف آثار ملى ايران به‌ثبت رسيده است. از روى ساختمان قديمى به ويژه شبستان اصلى مسجد و ستون‌هاى آن به‌خوبى پيداست كه قدمت زيادى دارد. برخى از كاوشگران احتمال داده‌اند كه اين بنا در قرن سوم يا اوايل قرن چهارم هجرى قمرى ساخته شده است. آنچه در خصوص این بنا می‌توان گفت کاربردی‌بودن آن در قبل و بعد از اسلام می‌باشد.

تپه‌های باستانی چغامیش
در بخش چغامیش شهرستان دزفول و در ميان دشتي وسيع، چند تپه خاکی به نام چغاميش قرار گرفته‌اند. اين تپه‌هاي خاکی آكنده از مصالح ساختماني و شكسته سفال كه خود بر سطح آب شسته تپه‌ها وجود داشته يا بر اثر عمليات حفاري از دل تپه‌ها بيرون آمده‌اند، هستند. قدمت این تپه‌های باستانی به 4000 سال پیش از میلاد مسیح برمی‌گردد.
آثار يافت‌شده در اين تپه‌ها مربوط به دوره‌هاي اشكاني، هخامنشي، دوره آغاز ادبيات، شوش مياني، شوش قديم و شوش آركائيك است. بنابراين قديمي‌ترين سفال از نوع سفال آركائيك مي‌باشد كه تا كنون از چغاميش به‌دست آمده است.
با توجه به آثار سفالی خط نوشته‌شده کشف‌شده می‌توان گفت که این منطقه اولین مرکز خط ایران می‌باشد.

حمام کرناسیون (موزه مردم شناسی)
حمام كرناسيون كه به شماره 8477 در رديف آثار ملى ايران به ثبت رسيده، يكى از بناهاى زيباى دوره قاجار در دزفول است که در محوطه‌اى باز و در مركز محله كرناسيون قرار دارد و شامل بخش‌هاى مردانه و زنانه بوده و داراى فضاهای متعددى از قبيل: سربينه، گربينه، آتشدان و ... است.  این بنا در سال 1385  توسط شهرداری دزفول بازسازی شده و  در حال حاضر به عنوان موزه مردم‌شناسی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

حمام شاه‌رکن‌الدین
این بنا که در مركز شهر دزفول و در نزديكي خيابان طالقاني، در کنار آرامگاه شاه‌ركن‌الدين واقع شده است، در عهد خود به عنوان گرمابه مورد استفاده‌ عموم قرار داشته و تمام ویژگی‌های یک حمام قدیمی نظیر سربینه، گرمخانه و ... را دارا است. مرمت این بنا در سال 1385 توسط اداره‌کل میراث فرهنگی خوزستان انجام شده و در حال حاضر به‌عنوان کتابخانه عمومی توسط اداره امور‌کتابخانه‌ها اداره می‌شود.

روستای لیوس (روستای هدف گردشگری)
روستاى تاریخی سنگی ليوس در 73 كيلومترى شمال شهرستان دزفول در بخش سردشت واقع شده است.  على‌رغم گذشت ساليان زياد از عمر اين روستاى تاريخى در بافت سنگی كهن خانه‌ها هنوز هم شاهد نحوه معيشت، فرهنگ و سنن،گويش، آداب و رسوم و برپايى مراسم مختلف به شيوه‌ی كاملاً سنتى هستیم. اين روستا همچنین دارای جاذبه‌هاى گردشگرى طبيعى و بكر شامل كوهستان‌ها، مراتع بسيار زيبا، باغ‌هاى ميوه، رودخانه، آبشار و ...  است كه در فصول بهار، پاييز و زمستان به علت آب و هواى مناسب مي‌تواند پذيراى گردشگران زيادى از سراسر جهان باشد.

بقعه یعقوب لیث صفاری (شاه ابوالقاسم)
آرامگاه يعقوب ليث صفاري در روستاي اسلام آباد (شاه‌آباد) در 12 كيلومتري شهرستان دزفول قرار دارد. يعقوب ليث اولین حکومت ایرانی را بعد از اسلام در ایران بنیان نهاد. این بنا در منطقه باستانی شهر جندی‌شاپور واقع شده است و ابتدای ورودی شهر تندیسی از این سردار ایرانی قرار دارد. همچنین در این بنا مقبره شاه ابوالقاسم نیز وجود دارد و باعث شده که اهالی محلی به عنوان زیارتگاهی از آن بهره‌مند گردند.

بافت قدیم دزفول
بافت قدیم شهر دزفول در کنار رودخانه دز شکل گرفته و شامل 28 محله قدیمی درهم تنیده است که به سبب اقلیم خاص دزفول، کوچه‌های باریک و سرپوشیده‌ای به‌نام ساباط (سعباط) پیوستگی بین محلات را بیشتر می‌نماید.
در هر یک از این محلات بناهای عمومی نظیر حمام، مسجد، قمش و ... وجود داشته است. تزئینات آجری بی نظیر بافت قدیم، دزفول را به شهر آجر معروف کرده است.
خانه‌های معروف و مشهوری به‌نام صاحبان بنا از دوره‌های گذشته به‌جا مانده که دارای ارزش تاریخی، فرهنگی و مذهبی بی‌نظیری است و به‌همین لحاظ، بافت کهن دزفول را با اهمیت نموده است. بافت قدیم دزفول در حدود 200 هکتار است. از دیگر ویژگی‌های بافت کهن این شهر، گستردگی استفاده از خشت پخته (آجر) در بناها است.

خانه تیزنو
محله قلعه، قدیمی‌ترین محله شهر دزفول بوده که در اصل به خاطر همجواری با قلعه نظامی که به خاطر حفاظت از پل ساسانی ساخته شده بود به این نام شهرت یافته است. خانه تيزنو در ضلع شرقي ميدان اصلي محله قلعه واقع شده است. پيكره اصلي خانه متعلق به دوره صفوي بوده كه تغييرات عمده‌اي در دوره قاجار و اوايل پهلوي به خود ديده است.

بازار قدیم دزفول
بازار قدیم دزفول محل کسب و کار و فعالیت اقتصادی شهر بوده است. پیشه‌های صنایع دستی، سنتی و خدماتی در راسته‌های متعدد فعالیت داشته‌اند. راسته‌های آهنگران، خراطان، نمدمالان، مسگران، شیرینی پزان، بزازان و ... در این بازار وجود داشته است که اکنون برخی از آن‌ها منسوخ شده و جای خود را به مشاغل جدید داده‌اند، با این حال هنوز بازار قدیم رنگ و بوی سنتی خود را حفظ کرده و محل تأمین سوغات گردشگران نیز به شمار می‌رود.

ساباط‌های دزفول

ساباط به کلیه بناهایی اطلاق می‌شود که به‌منظور آسودن در شهر و یا بیرون از شهر به‌پا می‌شده است. ساباط در فرهنگ معین به‌صورت دالان، راهرو سرپوشیده، پوشش بالای راهگذر، سقفی که در زیر آن معبر ورود به خانه و سرا می‌باشد، سایبان و سایگاه معنی شده است. در شهر دزفول، پوشش قسمتی از کوچه‌ها به منظور استفاده از بام و سایبانی برای عابرین و نیز محفوظ ماندن از باران‌های شدید، به این صورت ساخته شده‌ است.

خانه سوزنگر
خانه سوزنگر در يكى از محله‌هاى قديمى دزفول به نام محله ميان‌دره واقع شده و قدمت آن تقريباً به  بيش از 80 سال  مي‌رسد. اين بنا  كه در دو طبقه ساخته شده است، از لحاظ سبك معمارى تمامى عناصر مختص خانه‌هاى دزفول را دارد. در حال حاضرمالكيت اين بنا در اختيار اداره ميراث فرهنگى، صنایع‌دستی و گردشگرى دزفول است.

آبشار شوی
اين آبشار كه يكى از بلندترين و زيباترين آبشارهاى ايران و خاورمیانه به شمار می‌رود، در شمالى‌ترين نقطه دهستان امام زاده سید محمود از توابع شهرستان دزفول واقع شده است. رسیدن به این آبشار زیبا از دو مسیر راه‌آهن و شوسه امکان‌پذیر می‌باشد. این آبشار با مناظر بی‌نظیر خود مورد توجه گردشگران از اقصی نقاط کشور می‌باشد.

دریاچه پشت سد دز (شهیون)
يكى از زيباترين درياچه‌هاى ايران و جهان در پشت دو كوه شاداب و تنگوان شكل گرفته و چهره زيبايى به منطقه شهيون داده است. اين درياچه زمينه مساعدى برای انجام ورزش‌هاى آبى از جمله قايقرانى، اسكى، شنا و... به‌وجود آورده است. وجود چند جزيره كوچك و بزرگ كه روى آنها انبوهى از درختان كنار و بادام كوهى به‌چشم مي‌خورد جلوه ديگرى به درياچه بخشيده است.

منطقه حفاظت شده دز
این منطقه که در ضلع شرقی رودخانه دز واقع شده، زیستگاه اصلی گوزن زرد ایرانی است. گوزن زرد ایرانی یکی از حیوانات بومی این منطقه (دزفول) است.

کـت
کت (در گویش دزفولی) حفره‌های غار‌مانندی هستند که توسـط انسان یا به‌طور طبیـعی در دیـواره‌های سنگی حاشیه رودخانه دز حفر شده و در طول مسیر رود به تعداد زیاد دیده می‌شوند. از بالاي رودخانه‌ي دز در مناطقي مانند گلال، كوپيته، تالخاني، دووه و ... اين كت‌ها وجود دارند.

روستای شهیون
دهستان زيباي شهيون در شمال شهرستان دزفول قرار دارد و شامل چندین روستا مي‌باشد. نقاط بسيار زيباي طبيعي شهيون، اين منطقه را به يكي از مناطق پر جاذبه تبديل كرده است. دریاچه وسیع دز قلعه شاداب، کول خرسون، دره دیونی و ... از مناطق دیدنی شهیون به‌شمار می‌روند.

آستانه سبزقبا
سبزقبا يكي از بقاء متبركه شهر دزفول و زيارتگاه اصلي اهالي دزفول است. صاحب بقعه حضرت محمد بن موسي كاظم فرزند امام موسي كاظم (ع) و برادر امام رضا (ع) مي‌باشد.

بقعه امام‌زاده رودبند
در شمال شهر دزفول و در مرتفع‌ترين محله مشرف به رودخانه، بنايى آرامگاه در محوطه‌اى باز به صورت كوشكى وجود دارد كه بسيار باشكوه و به سبك معمارى قديم بنا شده است. اين آرامگاه متعلق به يكى از عرفاى بزرگ دزفول به نام سلطان سيدعلى سياهپوش است كه از قديم‌الايام مردم دزفول به آن "شاه رودبند" يا "شاه دريابند" گفته‌اند.

امامزاده رودبند	آبشار شوی	حمام شاه رکن الدین
مسجد جامع	گوزن زرد ایرانی	کت دزفول
دریاچه سد دز	خانه تیزنو	حمام کرناسیون
	یعقوب لیث