آخرین به روز رسانی: جمعه 10 فروردین 1403 |
آخرین به روز رسانی: جمعه 10 فروردین 1403 |
آئین گرگیعان؛ سنتی دیرینه در خوزستان
ماه رمضان همچون دیگر مناسبتها در ایران با آداب و رسومی خاص همراه است. در جنوب استان خوزستان مردم عرب در رسمی قدیمی کودکان خود را برای نیمهی ماه آماده میکردند. در شب پانزدهم ماه رمضان به مناسبت میلاد امام حسن مجتبی(ع) پس از نماز مغرب و عشاء جشنی برپا میشد. کودکان لباسهای محلی میپوشند، سنگهای کوچکی به دست میگیرند و در حالیکه به سمت خانهی همسایهها راه میافتند، سنگها را به هم کوبیده و با ریتمی که بوجود میآید اشعاری را همنوایی میکنند. به در خانهها میکوبند و منتظر دریافت شیرینی و هدایا از صاحب خانه میشوند. این آیین سنتی«گَرگیعان» نام دارد. در شب پانزدهم رمضان کودکان و نوجوانان معمولاً در گروه سنی3 تا 15 سال پس از افطار، لباسهای محلی خود را پوشیده، پسران دشداشه و دختران لباس عربی بر تن کرده و با آویختن کیسههایی پارچهای برگردن خود و ضربه زدن به سنگهایی که بر دست دارند برای جمعآوری عیدی و شیرینی ماه رمضان به سوی کوچه روانه شده و با به صدا درآوردن در خانهها اشعار«ماجینه یا ماجینه حل الکیس و انطینا» (آمدیم و آمدیم – در کیسه را باز کن و به ما عیدی و شیرینی بده) را میخوانند. اگر اهالی خانه در پشت بام باشند کودکان خطاب به آنها میگویند: «یا اَهلِ سِطوح تَنطونِه لَو نَروح» (ای کسانی که بالای پشتبام ایستادهاید، به ما عیدی میدهید یا برویم؟) معمولاً کودکان به دو گروه تقسیم میشوند. گروهی میخوانند:«گَرگیعان و گَرگیعان» و گروه دوم در جواب میگویند: «الله یَعطیکُم رَضعان» (خدا به شما بچه دهد)یا این که؛ «الله اَیخلی اَولیدکُم» (خدا پسر کوچکتان را نگه دارد). در این هنگام صاحبخانهها خوراکیهایی را به کودکان هدیه میدهند. گَرگیعان همانند دیگر رسوم قدیمی رو به فراموشی سپرده شد تا اینکه در چند سال اخیر دوستداران و فعالان فرهنگی توانستند در احیاء آن قدم بردارند.
مراسم آیینی گَرگیعان در شهریورماه 1395 توسط ادارهکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان در فهرست آثار ناملموس کشور به ثبت رسید.