آخرین به روز رسانی: جمعه 10 فروردین 1403 |
آخرین به روز رسانی: جمعه 10 فروردین 1403 |
يکي از بخشهاي مهم اقتصادي کشورها، گردشگري است که سهم عمدهاي در رشد و توسعه اقتصادي هر کشور دارد.
گردشگري را ميتوان صنعت سفيد و پاک ناميد، زيرا برخلاف اغلب صنايع توليدي، بدون آلوده کردن محيط زيست انساني، باعث دوستي، تفاهم و تبادل فرهنگي بين ملتها شده و صلح و آرامش را براي جوامع به ارمغان مي آورد. در تقسيم بندي مهمترين منابع درآمدزايي در جهان، صنعت اکتشاف نفت و بهره برداري از آن به عنوان پردرآمدترين فعاليت صنعتي مطرح مي شود و پس از آن صنعت خودروسازي و در رتبه سوم گردشگري و جذب گردشگر قرار دارد.
بر اساس گزارش سازمان جهاني گردشگري، ايران رتبه دهم جاذبههاي باستاني و تاريخي و رتبه پنجم جاذبههاي طبيعي را در جهان دارا است و يکي از امنترين کشورهاي منطقه و جهان از لحاظ امنيت براي گردشگران خارجي است.
صنعت گردشگري فرصتيست براي فعاليت سرمايهگذاران بخش خصوصي داخلي و خارجي و ايجاد اشتغال و اقتصاد پايدار، زيرا گردشگري يکي از سريعترين راههاي برگشت سرمايه است و بالاترين ضريب انباشت سرمايه را داشته و ضريب تکاثري بالاتري نسبت به ساير فعاليتها دارد.
گردشگري به عنوان بزرگترين منبع توليد ناخالص داخلي و اشتغال به تمام بخشهاي اقتصادي يک کشور مربوط شده و اثرات خود را بر همه مؤلفههاي اقتصادي ساير حوزه ها اعم از: درآمد، اشتغال، سطح قيمتها، عرضه و تقاضا، ترازهاي مالي و مالياتي جامعه، تنوع فعاليتهاي اقتصادي، ورود ارز، صادرات نامرئي، بهسازي و توسعه تأسيسات زيربنايي و ... مي گذارد.
با رونق صنعت گردشگري، ساير بخشهاي اقتصادي و صنايعي که به اين صنعت کالا يا خدمات ارائه مي کنند، همراه با آن رشد خواهند کرد.
اتصال دو شهر آبادان و خرمشهر و نزديکي اين دو به يکديگر علاوه بر ايجاد يک منطقه بزرگ و تأثيرگذار بر امر سياست و اقتصاد کشور، رابطه تنگاتنگي را نيز بين اين دو شهر ايجاد کرده به طوري که نميتوان براي يکي از آنها جداگانه در طرحهاي کلان و چشماندازهاي آتي تصميمگيري، برنامهريزي و سياستگذاري کرد.
يکي از اين طرحها و چشماندازها، برنامهريزي و سرمايهگذاري در حوزه گردشگري جهت رشد و رونق اقتصادي منطقه ميباشد.
افزايش روزافزون نقش گردشگري و گذران اوقات فراغت در ارتقاي كيفيت زندگي شهري، برنامه ريزي توسعه ي شهري را در زمينه تدوين سياستها و راهبردهايي جهت اجراي طرحهاي جامع گردشگري و سياستگذاري در اين حوزه سوق ميدهد.
توسعه گردشگري تأثيرات مثبت فراواني بر توسعه ي اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي و زيست محيطي شهر و سياستهاي شهري خواهد داشت.
توسعه گردشگري پايدار و برنامه ريزي صحيح براي آن در گرو شناخت ظرفيتهاي گردشگري منطقه و ارائه برنامه مطلوب براساس پتانسيلها و محدوديتهاي هر شهر يا منطقه است. بر اين اساس شهرستانهاي خرمشهر و آبادان با داشتن جاذبهها و پتانسيلهاي متعدد بالفعل و بالقوهي گردشگري طبيعي (اکوتوريسم) از قبيل: نخلستانهاي زيبا و بکر، سه رودخانهي بهمنشير، اروندرود و کارون، گردشگري تجاري به دليل وجود بندر و گمرک، خاطرات، بناها و محوطه هاي يادبود باقي مانده از دفاع مقدس، بناها و بافتهاي فرهنگي- تاريخي باارزشي که دروازهي ورود مدرنيته به معماري و شهرسازي محسوب ميشوند، وجود پالايشگاه و تأسيسات وابسته به آن، ميتوانند با برنامهريزي راهبردي و توسعهي سرمايهگذاري، به منزله يکي از قطبهاي گردشگري، به خصوص گردشگري صنعتي، تجاري، آبي و جنگ، در منطقه جنوب غرب کشور مطرح شده و به ايراني کوچک در حوزه گردشگري تبديل شوند.
جهت ايجاد گردشگري پايدار ابتدا بايد زيرساختهاي لازم مهيا شود سپس برنامه ريزي هاي راهبردي جهت تعيين مسيرها و انواع جاذبههاي گردشگري در منطقه صورت پذيرد.
توسعه گردشگري به ويژه در شهرهايي مانند آبادان و خرمشهر که از يک طرف شامل جاذبه هاي فراوان گردشگري بوده و از طرف ديگر اتکاي بيش از حدي به درآمدهاي نفتي دارد و همچنين به آبهاي آزاد و خليج فارس دسترسي مستقيم دارند، ميتواند با برنامه ريزي اصولي و مناسب و شناسايي فرصتها و پتانسيلهاي گردشگري نقش مؤثري در توسعه ي مناطق شهري و در نتيجه توسعه اقتصادي و فرهنگي و تنوع بخشي به اقتصاد منطقه را بر عهده داشته باشد.
مهمترين و مؤثرترين راهکار در توسعه ي صنعت گردشگري و جذب گردشگر در شهرستانهاي آبادان و خرمشهر، ايجاد فضاهاي مناسب براي استراحت و تفريح گردشگران در مکانهايي از شهر است که داراي چشم اندازهاي طبيعي و جذاب ميباشند. همچنين ايجاد مجتمعهاي تفريحي- توريستي كه داراي امكانات رفاهي، اقامتي و خدماتي مناسب هستند، مي تواند در راستاي رشد و توسعه گردشگري و ارتقاي زمينههاي فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي مؤثر باشد.
شهرستانهاي آبادان و خرمشهر به دليل دارا بودن شرايط خاص جغرافيايي، تاريخي، فرهنگي، اجتماعي و سياسي از گذشته تاکنون محل تردد گردشگران داخلي و خارجي زيادي بوده اند.
اصولا هدف از گردشگري طبيعي پايدار توانمندسازي فضاهاي طبيعي مانند روستاها و مکانهايي با چشمانداز جذاب و زيبا و بهينه سازي ساختار فرهنگي - اجتماعي اين مکانها از طريق ايجاد فعاليتهاي مکمل و مکانهاي استراحتگاهي - تفريحي در کنار حفاظت و نگهداري از محيط زيست و جلوگيري از هرگونه مداخله در فرم ارگانيک آنها ميباشد.
صنعت گردشگري بايستي همواره همسو و هم جهت با توسعه پايدار باشد. جهت ايجاد گردشگري طبيعي پايدار لازم است در زمينه توانمندسازي روستاهاي هدف گردشگري که داراي فضاهاي بکر و طبيعي هستند، برنامه ريزي نموده و با در نظر گرفتن روستائيان به عنوان ذينفعان صنعت اکوتوريسم امکان ايجاد زيرساختهاي اقتصادي را در جرياني درونزا از طريق مشارکت دادن روستائيان در امر گردشگري و نيز با گسترش فرهنگ حفاظت از محيط زيست روستايي، فراهم کرد.
لذا در صورت فقدان برنامهريزي و سياست گذاري صحيح در راستاي نيل به اين اهداف، گردشگري ناپايدار و معکوس رخ ميدهد.
به گزارش خبرگزاري آريا از منطقه آزاد اروند،اولين گام در زمينهي توسعه گردشگري و تعيين فرصتهاي سرمايهگذاري در اين دو شهرستان، شناخت جاذبههاي تاريخي، فرهنگي و طبيعي و... آنها و تعريف مسيرهاي گردشگري براي راهنمايي گردشگران در هر يک از محورها و نهايتا تعريف راهبردهاي ايجاد گردشگري پايدار ميباشد.
بر اين اساس با همکاري مهندس پاک گهر سرپرست ميراث فرهنگي شهرستان خرمشهر، براي اولين بار محورهاي گردشگري منطقه آزاد اروند (شهرستانهاي خرمشهر و آبادان ) تعريف و طراحي شد.
لذا پس از شناسايي جاذبه ها و پتانسيلهاي متنوع موجود در اين دو شهرستان، پنج محور گردشگري اعم از: طبيعي- روستايي، فرهنگي - تاريخي، مذهبي - جنگ (دفاع مقدس)، شهري و تجاري و نهايتا صنعتي براي خرمشهر تعريف شد. در شهرستان آبادان نيز بر اساس جاذبه ها، پتانسيل ها، مکانهاي بکر و چشم اندازهاي زيباي موجود شش محور گردشگري شامل: طبيعي - روستايي، فرهنگي - تاريخي، مذهبي - جنگ (دفاع مقدس)، شهري و تجاري - بازرگاني، صنعتي و در نهايت ورزشي تعريف گرديد. سپس نقشه هاي تمامي محورها تهيه شد که بتوان در صورت مراجعه ي گردشگر و يا توريست براي هر محور، نقشه و تصاوير جاذبه هاي محور مربوطه، در اختيار او قرار گيرد.
در کنار شناسايي و معرفي جاذبه ها و محورهاي گردشگري، فرصتهاي سرمايه گذاري نيز در اين طرح جامع متناسب با پتانسيلها و ظرفيتهاي موجود تعريف شدند تا بتوانيم در صورت مراجعه ي سرمايه گذاران، آنهارا به سمت سرمايه گذاري در حوزه ي گردشگري هدايت کنيم.
در پايان طرح جامع نوشته شده، راهبردهاي ايجاد گردشگري پايدار در منطقه آزاد اروند را بر اساس تهيه ي جدول (SWOT) و وزن دهي به نقاط ضعف، قوت، تهديد و فرصت ارائه کرديم.
بنابراين در صورتي که زيرساختهاي مورد نياز براي سرمايه گذاران در حوزه گردشگري ايجاد شود، مي توان با هدايت و جذب سرمايه گذاران داخلي و خارجي محدوده ي منطقه ي آزاد اروند را به قطب گردشگري جنوب کشور تبديل نموده و به رشد و توسعه اقتصادي منطقه کمک به سزايي داشت.
پژوهش و تحقيق: نجلا درخشاني
مسئول پژوهش اداره ميراث فرهنگي و گردشگري خرمشهر