نشست هم اندیشی چگونگی تحقق مبانی برنامه ششم توسعه در بخش میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برگزار شد

به گزارش میراث آریا(chtn) این نشست با حضور مسعود سلطانی فر معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی، کاظم جلالی نماینده مجلس و رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، معاونین سازمان میراث فرهنگی، اساتید دانشگاه، فعالان بخش خصوصی و صاحبنظران هر سه بخش برگزار شد.

در این نشست سه پنل تخصصی در حوزه های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برگزار شد و در هر پنل اساتید، کارشناسان و صاحبنظران شاخص هر سه حوزه به بیان نظرات، پیشنهادات و راهکارهای حل موانع و مشکلات پرداختند.

نشست هم اندیشی چگونگی تحقق مبانی برنامه ششم توسعه در بخش میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با 15 سخنران اصلی و با ریاست سعید شیرکوند معاون سرمایه گذاری و برنامه ریزی سازمان برگزار شد و در فواصل مختلف، فعالان بخش خصوصی به بیان انتقادات خود پرداختند.

مسعود سلطانی فر، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در طول برگزاری این نشست که از ساعت 15 تا 19 ادامه داشت، با حضور در میان شرکت کنندگان به تمامی مباحث و مسائل مطرح شده گوش فرا داد.

بزرگترین چالش حوزه میراث فرهنگی آموزش است

محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی در اولین پنل تخصصی این نشست با اشاره به اینکه برنامه ششم توسعه بهترین فرصت برای یافتن راهکارهای مناسب به منظور چالش های این حوزه است یادآور شد: فاصله ای که بین افراد گذشته و فعلی میراث فرهنگی ایجاد شد موجب شده است که ما از وجود کارشناسان خبره و مسلط بی بهره بمانیم.

وی ادامه داد: ظرفیت سازی یکی دیگر از موضوعاتی است که باید در حوزه میراث فرهنگی به آن توجه کرد، پژوهش، مرمت، حفاظت و معرفی نباید از یکدیگر جدا باشند.

معاون میراث فرهنگی تصریح کرد: اگرچه در دولت تدبیر و امید همکاری دستگاههای مختلف بسیار شده است، اما ما در این حوزه به یک عزم ملی نیاز داریم چراکه با توسعه لجام گسیخته ای که آغاز شده است اگر همراهی بخشهای مختلف را نداشته باشیم، امکان حفاظت از آثار را نخواهیم داشت.

طالبیان با بیان اینکه حفاظت از آثار میراث فرهنگی نیازمند مدیریت سامان یافته است، اضافه کرد: در دوران تحریم های ناعادلانه رابطه ما با دنیا قطع شده بود و امروز این فرصت پیش آمده که مشارکت و حضور در عرصه های بین المللی را تقویت کنیم.

برای پذیرایی از مهمانان باید آمادگی داشته باشیم

سید محمد بهشتی رئیس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در این نشست گفت: بعد از تلخ کامی های برنامه 5 ساله چهارم و پنجم، به نظر می رسد، قرار است به صورت جدی اجرا شود، یکی از مهمترین مولفه های برنامه این است که مدیریت پذیر و فراگیر باشد و باید فعالیت های ما با استانداردهای موجود همخوانی داشته باشد.

وی ادامه داد: در حوزه پژوهش باید به منظومه جهانی متصل و مرتبط شویم و از تجربیات جهانی بهره مند شویم. در شرایط پس از تحریم ما در یک موقعیت ناگزیر هستیم، در جریان 2 سال مذاکرات پیچیده و سخت شاهد 2ونیم برابر شدن گردشگران خارجی هستیم و باید این دستاورد را جزء کارنامه وزارت امور خارجه بدانیم چراکه ما در این دو سال امکان افزایش زیرساختها را نداشته ایم.

رئیس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی تصریح کرد: رشد ورود گردشگران به کشور بی شک پس از این توافق موفقیت آمیز رشد بیشتری خواهد یافت، گردشگران همانند میهمانان ما هستند که باید خودمان را برای ورودشان آماده کنیم، میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جزء یک بدنه واحد هستند که باید برای میزبانی از میهمانان از آنها استفاده کرد.

بهشتی گفت: در شرایط پساتحریم ناگزیر هستیم وظایفمان را در حوزه میراث فرهنگی به درستی انجام دهیم ، نباید مسائل گذشته را یادآوری کنیم و فقط باید به اتفاقات خوب آینده فکر کنیم. 

میراث فرهنگی نیاز به مدیریت مشارکتی دارد

مهدی مجابی عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت نیز در این پنل گفت: میراث فرهنگی یک موضوع عمیق و ریشه دار است که به مدیریت مشارکتی نیاز دارد، ما به یک مکانیزم عملیاتی پیچیده نیاز داریم.

وی تصریح کرد: مسئله آموزش یکی از مسئولیت های مهم سازمان میراث فرهنگی است. وقتی آدمها در این عرصه صاحب ماموریت هستند باید نقش زیادی در حوزه آموزش داشته باشند. رویکرد آموزشی که حوزه میراث فرهنگی را الزام آور می کند باید بدانیم چه رویکردی است. این رویکرد باید شناخته شود. بحث آموزش اجتماعی باید مطرح شود. 

وی اضافه کرد: ما باید به موزه محیطی نیز توجه داشته باشیم و موزه هایی بوجود بیاید که گرایش های محیطی داشته باشند و مجموعه اطلاعات فرهنگی را باید در آنها بایگانی کرد و به موقع برایشان فراخوان داد.

  برای توسعه صنایع دستی پیشنهاد ما توجه بیشتر بر صنایع خلاق و فرهنگی است

 بهمن نامور مطلق معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در همایش هم اندیشی چگونگی تحقق مبانی برنامه ششم توسعه در بخش میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به عنوان رئیس پنل صنایع دستی همایش با اشاره بر لزوم توجه و همکاری با تشکل های مردم نهاد در عرصه های مختلف گفت: سازمان با ارتباط نزدیک با تشکل های مردم نهاد در جایگاه خوبی قرار دارد و از این جهت باید تبریک گفت، همچنین برگزاری این دست جلسات در معاونت های سازمان وجود داشته اما این نشست به نوعی یک نشست مشترک با حضور همه معاونت هاست که بسیار کمک کننده است.
وی با بیان این مطلب که کشور اکنون در شرایط ویژه ای به سر می بردافزود: برنامه ششم توسعه ، برنامه اقتصاد مقاومتی و شرایط پسا تحریم و برنامه نوشته نشده اقلیم های ایران که باید به زودی نوشته شود، برنامه هایی هستند که باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرندتا با همیاری همه جانبه به صورت همزمان پیش رفته و به سرانجام برسند. 
وی تصریح کرد: اگر توسعه را تحقق ظرفیت های نهفته و سرکوب شده تلقی کنیم سازمان میراث فرهنگی می تواند یکی از مهمترین کانون های توسعه باشد چون در دهه اخیر در هر سه بخش سرکوب شده است. سازمان می تواند در راه توسعه سه بخش میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پیشگام باشد. به همین دلیل توسعه یک پدیده کل گراست  و به نوعی تفسیر بخشی از توسعه اشتباه است.
معاون صنایع دستی وهنرهای سنتی سازمان با اشاره بر نقش پررنگ سازمان در توسعه افزود: هر سه بخش سازمان میراث فرهنگی باید به صورت همگام در راه توسعه قدم بردارند که اگر این سه حوزه با هم دیده شوند به موفقیت می رسیم در سازمان میراث فرهنگی هیچ یک از حوزه ها بر دیگری مقدم نیست و خوشبختانه هر سه حوزه در مدیریت کنونی همگام با هم دیده می شوند.
وی تاکید کرد: برنامه های توسعه ای مسئله محور هستند که به خاطر گفتمانی بودنشان راه حل هایی که برای کمک به آن ها مورد استفاده قرار می گیرد باید در راستای رفع موانع توسعه بکار رود.هر برنامه توسعه ای یک الگو دارد که بطور معمول در همه جا رعایت می شود امروزه در همه جای دنیا تکیه بر صنایع فرهنگی است که  بسیاری از صنایع را در بر می گیرد، بنابراین پیشنهاد ما توجه بر صنایع خلاق و فرهنگی است.
وی یادآور شد : در برنامه های گذشته کمترین حضور مربوط به صنایع دستی بود که خوشبختانه در حال حاضر اوضاع آن بهتر شده و گام های مهمی در این زمینه برداشته شده استکه امیدواریم با این جایگاه در روند برنامه نویسی مورد توجه قرار گیرد.
نامور مطلق در پایان سخنانش با اشاره بر بیانات مقام معظم رهبری و لزوم توجه و بکارگیری آن در راستای ایجاد توسعه گفت: امیدواریم که بند 51 با همان محتوا و شدت و توجهی که در آن است مورد توجه و پیگیری قرار گیرد، همچنین به همین منظور همکاران ما کمپین حمایت از حمایت و کمپین حمایت در اجرای بند 51 را تشکیل داده اند. صنایع دستی ، صنایع آینده بشری است که باید مورد توجه خاص قرار گیرد.
فرش و صنایع دستی باید در کنار هم دیده شوند
در ادامه پنل  صنایع دستی یاوری کارشناس پیشکسوت صنایع دستی با تاکید بر لزوم توجه اختصاص عتبار به صنایع دستی و حمایت از آن گفت: متاسفانه در دولت قبل و در چند سال گذشته قیمت تولیدات صنایع دستی افزایش قیمت بسیاری پیدا کردند به گونه ای که علاقمندان به این آثار دیگر توانایی  خرید ندارند که این امر برای علاقمندان به صنایع دستی بسیار سخت است.
وی ادامه داد: مشکل اصلی هنرمندان کشور ما این است که نمی توانند سفارش با حجم بالا را قبول کنند به این دلیل که قادر به عملیاتی کردن آن نیستند به همین منظور راه چاره را در طی برنامه ششم در ایجاد 10 هزار کارگاه بزرگ، متوسط و کوچک ( 500 کارگاه کوچک، 1000 کارگاه متوسط و 20 تا 50 کارگاه بزرگ برای کمک به روند تولید و تسریع آن در کشوردیدیم که به نوعی در بحث ارائه تسهیلات و اخذ سفارش کمک کننده است.
یاوری در پایان خواستار توجه ویژه به بحث صنایع دستی، فرش و سنگهای قیمتی در کنار هم با مدیریتی واحد شد.

صنایع دستی تامین کننده میراث فرهنگی آینده کشور است
سهرابی کارشناس صنایع دستی در بخش دیگری از این همایش با تاکید بر حوزه آموزش در صنایع دستی گفت: صنایع دستی به نگاه یک فرد میراثی حفظ و حراست از داشته های  تاریخی و فرهنگی است نه فقط مهارت آموزی. وقتی بر روی صنایع دستی تمرکز می کنیم به این معنی است که به میراث فرهنگی و تاریخ خود توجه داریم. 
وی افزود: آموزش صنایع دستی امر آموزش میراث فرهنگی کشور است که باید برای حفظ فرهنگ و تمدن ، افزایش توان اقتصادی و تولیدی کشور به امر آموزش صنایع دستی توجه کرد.
برای توسعه در صنایع دستی باید از بخش خصوصی بهره گرفت
در پایان پنل صنایع دستی معینی کارشناس صنایع دستی با تاکید بر رونق بخشی صنایع دستی در کشور گفت: برای رونق دادن به اقتصاد ، فرهنگ و داشتن صنایع خلاق نمی توان بر بودجه های دولتی تکیه داشت در این زمینه ها باید به سمت بخش خصوصی رفت و از توان این بخش در توسعه کشور و حمایت از دولت گام برداشت.
وی افزود: برای ایجاد شغل از سوی دولت باید مبالغ بسیاری هزینه شود ولی در حوزه صنایع دستی با بهره گیری از توان انسانی می توان به راحتی با مبلغی کمتر شغل ایجاد کرد و به رشد و توسعه کشور نیز کمک کرد. صنایع دستی صنعتی مولد است.

گردشگری راه رسیدن به اهداف در دیپلماسی عمومی است

مرتضی رحمانی موحد معاون گردشگری در سومین پنل تخصصی این همایش با اشاره به اینکه تحول بزرگ برنامه ششم توسعه، خارج شدن از نگاه فرهنگی و ایجاد نگاه جامع تر است، افزود: اگر بخواهیم در حوزه دیپلماسی عمومی به اهدافمان برسیم باید به گردشگری توجه کنیم.

وی ادامه داد: در یک سال اخیر با استفاده از نظرات کارشناسان و صاحبنظران و تعامل و هم اندیشی با فعالان این بخش، موضوعات مختلفی به بحث گذاشته شد و نتایج و نظرات جمع آوری شده است.

معاون گردشگری ادامه داد: در جلسات و براساس نظراتی که دریافت کردیم به 4 عنصر مهم در برنامه ریزی برنامه ششم رسیدیم، این 4 عنصر شامل، ایجاد مدیریت یکپارچه گردشگری، حمایتهای حقوقی و قانونی از تشکل ها و فعالین، تمهید و ساز و کار ابزارهای توسعه گردشگری، تامین منابع و تسهیلات مورد نیاز برای تاسیسات گردشگری است.

رحمانی موحد تاکید کرد: برنامه ریزی باید دانش محور، توسعه محور، قانون محور و پاسخگو محور باشد.

لزوم تعریف مقاصد جدید گردشگری

محمدتقی رهنمایی عضو هیات علمی دانشگاه تهران هم در این پنل تخصصی گفت: اگر به گردشگرانی که انسان‌هایی حساس ،‌ پرتوقع ، نیازمند و محق هستند به درستی پاسخ داده نشود این بخش نیز تابع قانون بازده نزولی خواهد شد.

وی ادامه داد: گردشگری، تقاضا و میراث فرهنگی و صنایع دستی، عرضه است. در علم اقتصاد این دو با هم معنا پیدا می‌کنند.  هر سه این بخشها لازم و ملزوم یکدیگر هستند.

رهنمایی در ادامه با تاکید بر اینکه باید نگاه بخشی به گردشگری کنار گذاشته شود و نگاه فضایی جایگزین آن شود اظهار کرد:‌ اگر این دیدگاه نباشد همان بلایی که قبلا بر سر گردشگری آمد دوباره تکرار خواهد شد. دیدگاه بخشی به درد برنامه‌ریزی نمی‌خورد.

وی در ادامه بر ضرورت بهبود وضعیت آموزش گردشگری تاکید کرد و افزود: ادبیات بخش آموزش در سال‌هایی که گردشگری دچار فرسایش شده بود کاملا دگرگون شده است و مهارت های حرفه‌ای کاملا از بین رفته است.

رهنمایی بر ضرورت آموزش تصمیم‌گیران کشور تاکید کرد و گفت: تمام مسئولان و مدیران کشوری باید آموزش ببینند چون از گردشگری سر در نمی‌آورند.

این استاد دانشگاه سپس به سفرهای انبوه پایان هفته اشاره کرد و گفت: در برنامه ششم توسعه باید مقصدهای جدید تعریف شود. کشور ما با چنین وسعتی جاذبه‌های فرهنگی و طبیعی زیادی دارد اما چرا باید مردم فقط متوجه سه محور ارتباطی باشند در حالی که 180 کیلومتر راه را 12 ساعت در ترافیک طی می‌کنند.

حسن الماسی رییس پژوهشکده گردشگری نیز به تله‌های موجود در این بخش اشاره کرد و گفت: ما در اجرای مدام کم می‌آوریم. باید برای این منظور چاره‌اندیشی کنیم. اگر دنبال راهکاری هستیم حتما سراغ مدیران چاره‌ساز برویم.

او چانه‌زنی در سیاستگذاری را یکی دیگر از تله‌های موجود دانست و افزود: اگر مدیران و کارشناسانی را در نظر نگیریم تا برای تصویب برنامه ششم توسعه چانه‌زنی نکنند آنچه به دست می‌آوریم کمتر از چیزی خواهد بود که دنبال می‌کنیم.

همچنین حمید ضرغام عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز در سخنانی گفت: انتظار می‌رود ایران به یکی از 20 مقصد گردشگری جهان و مقصد نمونه پایدار گردشگری اسلام تبدیل شود. برای این منظور طرح گردشگری شیعی را برای ایران داریم.

او سپس با اشاره به غفلتی که از گردشگری حلال شده است اظهار کرد: این گردشگری چارچوب و اسلوب اجرایی خاص خود را دارد. دست کم این اسلوب را شناسایی کنیم و از هدر رفتن سرمایه‌ها مانع شویم.