کوه شعله‌ور که محلی‌ها آن را «تشکوه» می‌نامند، یکی از شگفتی‌های استان خوزستان در شهرستان رامهرمز است.
به گزارش روابط عمومی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خوزستان، «تشکوه» یا کوه شعله ور، نامی بامسما برای کوهی در رامهرمز استان خوزستان است.
باز هم ماجرای سوختن زاگرس است، اما این بار از جنسی متفاوت. کوه شعله ور قرن‌ها است که به این نام شناخته می‌شود، آتش از دل کوهی زبانه می‌کشد، گویی که به خشم آمده و قصد دارد همه زمین را بسوزاند.
این آتش هرگز خاموش نمی‌شود و انگار کوه، اژد‌هایی درون خویش دارد. شب‌های خوفناک و عجیب، همچون صحنه‌های پس از جنگ در فیلم‌های هیجان انگیز هستند که گردشگران را به سمت خود جذب می‌کند. علت علمی این رخداد طبیعی را زمین شناسان وجود گوگرد در سطح زمین و ترکیب آن با گاز‌های خارج شده از لایه‌های زیرین این منطقه می‌دانند.
«تشکوه» در منطقه زاگرس واقع شده که این ناحیه از عجیب‌ترین کوه‌های دنیا است. ضمن آنکه فقط کوه هم نیست و پر از درختان و چشمه است که جنگل‌ها و مراتع بی نظیری را پدید آورده اند. این منطقه همچنین سرشار از منابع نفت و گاز است، هرچند این سوخت های فسیلی آتش فشان نبوده و مخرب هم نیست، بلکه به شکل «تشکوه» به آرامی می‌سوزد و گرما بخش شب‌های سرد زمستانی برای افراد و حیوانات بومی می‌شود.
اکثر مردم زاگرس را با نام درختان و سرسبزی و مراتع آن می‌شناسند که در هر نقطه‌ای از آن چشمه‌هایی با آب گوارا بیرون می‌جهد، همانطور که آب مایه حیات و موجب سرزندگی و ادامه زندگانی می‌شود، انرژی‌های موجود زیر این تپه‌ها نیز همچون چشمه‌هایی از دل این حفره‌ها خارج می‌شوند و به جای آب سرد، آتش گرم را برای مردم به ارمغان می‌آورند. گاز‌های هیدروکربوری از لایه‌های مختلف زمین عبور کرده و از درز و شکافی در سطح زمین به بیرون نشت کرده و شعله ور می‌شوند.
این جاذبه طبیعی در منطقه ابوالفارس شهرستان رامهرمز یکی از شگفت‌انگیز‌ترین و بی‌همتاترین جاذبه‌های طبیعی خداوند است که چشم هر بیننده‌ای را سحر می‌کند. هنگام غروب آفتاب و سیاهی شب، زیبایی و شگفتی این منطقه دو چندان می‌شود. تشکوه در سال ۱۳۹۰ از سوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی رامهرمز در فهرست میراث ملی ایران جزو آثار طبیعی و گردشگری نیز به ثبت رسید.
تشکوه، طبیعت خارق العاده با قابلیت‌های ویژه
محمد محمدعلینژاد رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان رامهرمز می‌گوید: «تشکوه در ۳۰ کیلومتری رامهرمز واقع شده و قدمت دیرینه‌ای دارد، آتش این کوه که ناشی از گاز گوگرد است، در تمامی فصول سال روشن است و سالانه تعداد قابل توجهی گردشگران داخلی و خارجی از تشکوه دیدن می‌کنند. باوجود تمام موارد ذکرشده و آمار بالای گردشگر که نشان‌دهنده قابلیت فوق‌العاده این طبیعت خارق‌العاده برای تبدیل شدن به یک قطب گردشگری است، ولی از امکانات اندک گردشگری برخوردار است.»
او با بیان این‌که این اثر طبیعی به شماره ۱۸۸ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است، افزود: «این مکان نزدیک به جاده اصلی و در مجاورت با شبکه‌های آب و برق و تلفن است و به لحاظ زیرساختی در وهله اول نیاز به زیرساخت‌هایی از قبیل خدمات رفاهی، خدمات پذیرایی و ... دارد. همچنین به لحاظ وجود رودخانه می‌توان در این منطقه تأسیسات گردشگری آبی احداث کرد.»
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی رامهرمز درخصوص جاذبه‌های آبی این منطقه بیان کرد: «روستای خدیجه که در مسیر کوه شعله‌ور واقع شده به وسیله رودخانه به دو قسمت تقسیم می‌شود که دارای یک پل تاریخی و همچنین وجود شالیزار‌های زیبایی است که جلوه‌ی خاصی به این منطقه بخشیده است. تشکوه یا کوه آتش نیز که از جاذبه‌های گردشگری شهرستان رامهرمز است، در همین محل واقع شده است. ضمن آنکه در فاصله سه کیلومتری بعد از روستای خدیجه، روستای ماماتین قرار گرفته که یکی دیگر از جاذبه طبیعی بنام چشمه‌های قیر روان در آن واقع شده که در همه فصول سال پذیرای گردشگران داخلی و خارجی است.»
تشکوه نیازمند احداث زیرساخت‌های گردشگری است
رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان رامهرمز اظهار داشت: «منطقه تشکوه و روستای ماماتین به دلیل وجود قیر از دیرباز مورد توجه کاشفان نفت بوده است. مهندسین انگلیسی که در پی این منبع مهم انرژی بودند به این منطقه آمده و شروع به حفاری اولین چاه نفت اکتشافی کردند. همچنین پدیده طبیعی و زیبای تشکوه در فاصله ۳۵ کیلومتری شمال شرق شهرستان رامهرمز و در بخش رودزرد قرار دارد و می‌توان آن را تنها پدیده‌ای در کشور و دنیا عنوان کرد که از دل کوه آتش با این حجم زیاد فوران می‌کند.»
این مقام مسئول ادامه داد: «تشکوه در مسیر گردشگری از شهرستان رامهرمز تا بخش‌های رودزرد و ابوالفارس را شامل می‌شود که با توجه به وجود جاذبه‌های طبیعی و مناطق بکر دیدنی در این محور که طول آن تقریباً ۴۵ کیلومتر است، می‌توان با تخصیص اعتبار لازم و حمایت از بخش خصوصی با احداث امکانات رفاهی مانند سرویس بهداشتی و استراحتگاه در این محور گردشگری، مقدمات استقرار گردشگران داخلی و خارجی را فراهم نمود.»
محمدعلینژاد اذعان داشت: «باتوجه به اهمیت و حضور گردشگران جهت دیدن این پدیده و جاذبه گردشگری لازم و ضروری است تا مسئولین جهت رفاه حال گردشگران در این منطقه امکانات رفاهی و اقامتی فراهم آوردند، زیرا علی رغم همه این توضیحات و قابلیت منحصر بفرد در جهان، هیچگونه امکاناتی در این محل وجود ندارد، هر چند طی ۳ سال اخیر توانستیم با انجام اقداماتی جاذبه‌های گردشگری از رامهرمز تا آبشار ابوالفارس را به عنوان مسیر هدف گردشگری به تصویب برسانیم که خود اقدام مهمی به منظور توسعه توریسم منطقه به حساب می‌آید.»
«تشکوه» حاصل کدام پدیده زمین شناسی است؟
علی حبیب‌نژاد استاد زمین‌شناسی دانشگاه پیام نور اهواز در این خصوص با بیان این‌که خوزستان میدان‌های نفتی فراوانی دارد، گفت: «تشکوه نیز یکی از عجایب موجود در گنبد نفتی لوران است که جز اولین محل‌های مورد توجه استعمار انگلیس نیز محسوب می‌شود. ضمن آنکه مکان خوبی به منظور انجام مطالعات زمین شناسی به شمار می‌رود.»
او افزود: «پیرامون توده‌های آهکی که نفت تشکیل می‌شود، باید سنگ پوشی وجود داشته باشد تا مانع از فرار نفت گردد و در منطقه لوران سازند یا سنگ پوش‌های گچی وجود دارد که به دلیل شکستگی موجب ایجاد تشکوه شده اند. گاز‌های گوگردی که از سطح زمین خارج می‌شوند، به دلیل ارتباط با سطح زمین مشتعل شده و می‌سوزند و سازند‌های زیر آنها نیز سوخته می‌شوند.»
حبیب‌نژاد بیان کرد: «تنها یک یا دو نقطه مشابه تشکوه در جهان وجود دارد که به دلیل توده‌های نفتی حاصل شده است، حتی در اوج بارندگی‌های شدید و سرما نیز این آتش خاموش نمی‌شود و به اشتعال خود ادامه می‌دهد.»
کوه شعله ور، نمونه خوبی از شگفتی‌های خوزستان
تشکوه، نمونه خوبی از شگفتی‌های طبیعی در خوزستان است. این استان به داشتن منابع نفتی و گازی شهرت دارد، که می‌توان نه تنها از آنها در تامین منابع برق، گاز، بنزین و سایر نیاز‌های نفتی کشور استفاده کرد، بلکه به منظور توسعه گردشگری و ایجاد اشتغال از این ظرفیت عظیم استفاده شود. سال‌های سال استان خوزستان با نفت و گاز خود و صادرات آنها منابع ارزی کشور را تمدین می‌کرد، که حالا با توجه به تحریم‌ها همچنان نیز می‌توان از این منابع در توسعه گردشگری نیز بهره برد.
گزارش از ساسان ناصری‌زاده
