«بسیج»؛ نهادی که پاسخگوی نیازهای اساسی و حیاتی جامعه است/ ۴۳ سال میدان‌داری در همه عرصه‌ها

خبرگزاری میراث آریا: اگر بخواهیم تعریف جامع و مشخصی از بسیج داشته باشیم، بهتر است که به فرموده امام خمینی (ره) اشاره‌ای کوتاه داشته باشیم. در اندیشه امام خمینی (ره) بسیج نهادی اجتماعی است با ابعادی متعدد. 

همانطور که از این تعریف پیدا است، بسیج دیگر صرفا سازمانی نظامی نیست که فقط در زمان جنگ و برای دفاع در مقابل دشمن آغاز به کار کرده باشد، بلکه نهادی وسیع و پاسخگوی نیازهای اساسی و حیاتی جامعه است و با اجزای دیگر نظام، هماهنگی و پیوند به خصوصی دارد. 

به مناسبت بزرگداشت هفته بسیج چگونگی تشکیل بسیج، تغییر نام ها، وظایف، اهداف این سازمان عریض و طویل را مرور می‌کنیم: 

** تعریف سازمان بسیج مستضعفین 

سازمان بسیج مستضعفین یکی از سازمان‌های زیرمجموعه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و یکی از مهم‌ترین بازوهای قدرت جمهوری اسلامی ایران، همچنین از نیروهای پنج‌گانه سپاه است که ماموریت جذب، آموزش، سازماندهی و به‌کارگیری نیروهای داوطلب مردمی را در راستای تحقق اهداف انقلاب اسلامی و حفظ دستاوردهای آن بر عهده دارد. 

بسیج، فهم درست اتحاد، اراده و اخلاص مسلمانان است که با ظهور اسلام تولد یافته و در ملت‌های مسلمان رشد کرده است. هوشمندی حضرت امام خمینی رحمه الله و عدالت خواهی میلیون‌ها انسان باایمان، تنها، تبلور دوباره بسیج در عصر حاضر بود. 

** نام‌های دیگر سازمان بسیج چیست؟ 

این سازمان با نام‌های سازمان بسیج مستضعفین یا نیروی مقاومت بسیج هم شناخته می‌شود. 

** چگونگی تشکیل سازمان بسیج

در ۵ آذر ۱۳۵۸ فرمان تشکیل «ارتش ۲۰ میلیونی» (بسیج) از جانب سید روح‌الله خمینی صادر شد و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در دی ۱۳۵۹ به‌صورت قانونی رسمیت پیدا کرد. 

پس از درگذشت امام خمینی (ره)، فشار سپاه برای تبدیل واحد بسیج مستضعفین به نیروی مقاومت بسیج افزایش پیدا کرد و در نهایت با خروج رحمانی از واحد بسیج و تغییر ساختار، نیروی مقاومت بسیج تشکیل شد و افشار به عنوان اولین فرمانده نیروی مقاومت بسیج منصوب شد. در تاریخ ۱۲ مهر ۱۳۸۸ محمدرضا نقدی با حکم رهبر معظم انقلاب به سمت فرمانده بسیج منصوب شد و نام بسیج نیز از «نیروی مقاومت بسیج» به «سازمان بسیج مستضعفین» تغییر پیدا کرد و متعاقب آن برخی تغییرات و رویکردها نیز انجام شد که یکی از نمونه‌های آن تشکیل گردان‌های جدید با نام امام علی، امام حسین و بیت‌المقدس و نیز شکل‌گیری قشرهای ۲۲ گانه بسیج است. 

** اقشار ۲۲ گانه بسیج کدامند؟

در سال ۱۳۸۸ اقشار ۲۲ گانه برای فعالیت بسیج در زمینه‌های تخصصی ایجاد شد. هم‌اکنون بسیج مستضعفین نیز دارای اقشار ۲۲ گانه به شرح زیر است: بسیج دانش‌آموزی، بسیج دانشجویی، بسیج علمی، پژوهشی و فناوری، بسیج جامعه پزشکی، بسیج مهندسین، بسیج حقوقدانان، بسیج اساتید، بسیج فرهنگیان، بسیج ورزشکاران، بسیج رسانه، بسیج هنرمندان، بسیج مداحان، بسیج جامعه زنان، بسیج کارمندان، بسیج مساجد و محلات، بسیج طلاب و روحانیون، بسیج اصناف، بسیج کارگری، بسیج عشایری، بسیج پیشکسوتان، سازمان اردویی، راهیان نور و گردشگری بسیج، بسیج سازندگی از جمله زیرمجموعه های سازمان بسیج هستند. 

از این میان بسیج سازندگی، بسیج عشایری، بسیج دانش آموزی و بسیج جامعه پزشکی از مهمترین انواع بسیج هستند. 

بسیج سازندگی ساختار و تشکلی است که در آن نیروهای خیر و مردمی که دنبال گره‌گشایی از مشکلات دیگران در نقاط مختلف کشور هستند در آن منسجم شده‌اند، مقام معظم رهبری در این باره می فرمایند: کار خدمت‌رسانی و گره‌گشایی قبلا وجود داشت و ایشان برای اینکه ظرفیت را به نفع کشور سامان دهند بسیج سازندگی را تشکیل دادند. 

سازمان بسیج عشایری نیز  برای جلوگیری از نفوذ فرهنگ غربی و حفظ کیان نظام در مرزها، حفظ پایگاه خانواده و نظام اجتماعی عشایر و برخورداری از مواهب فرهنگی و اجتماعی همسان با سایر اقشار از جمله امنیت و امور انتظامی و خدمات حمایتی دیگر به ویژه در امر كمك به دفاع غیرنظامی و مقابله با حوادث و بلایای طبیعی و غیرطبیعی، بوجود آمد.

بسیج دانش آموزی در دوران جنگ میان ایران و عراق شکل گرفت و امام خمینی (ره) در سال ۵۸ فرمان تشکیل بسیج را داد. امام خمینی (ره) از سازمان بسیج دانش‌آموزی تحت عنوان «قاعده هرم ارتش بیست میلیونی» یاد کرد و این تشکل بعنوان گسترده‌ترین تشکل دانش‌آموزی در کشور محسوب می‌شود. بسیج دانش آموزی در بیشتر مدارس ایران دارای دفتر است که به آن واحد مقاومت بسیج دانش آموزی می‌گویند.

تشکیل بسیج جامعه پزشکی، در سال ۷۴ فعالیت خود را آغاز کرد. در اصل بسیج جامعه پزشکی به حضور حماسی و مخلصانه پزشکان و پرستاران فداکار و بسیجی در دفاع مقدس برمی گردد. بیش از ۸۰ هزار پزشک و پیراپزشک از سراسر کشور در صحنه های نبرد دفاع مقدس حضور مستمر داشتند و صدها شهید و جانباز نیز تقدیم انقلاب اسلامی کردند.

همچنین فعالیت چشمگیری در عرصه های کارشناسی حوزه سلامت ، علمی ، بهداشتی ، درمانی و فرهنگی توسط بسیج جامعه پزشکی داشته است. 

 ** مهم ترین وظیفه بسیج چیست؟

امر به معروف و نهی از منکر یکی از مهمترین وظیفه‌های بسیج در کنار حفظ امنیت کشور است. بسیج به عنوان نیرویی مردمی، وظیفه دارد با هرگونه فساد و انحراف اجتماعی برخورد کند. امروزه، پایگاه‌های بسیج در سراسر کشور، برنامه منظم و گسترده‌ای را برای آموزش افراد دارند. 

** اقدامات مهم بسیج 

یکی از اقدامات مهم بسیج، در دوره جنگ هشت ساله میان ایران و عراق بود و کمک رسانی و فعالیت چشم گیر بسیج در آن زمان به خوبی نشان داده شد. از جمله دیگر فعالیت هایی که بسیج در این سالها انجام داده است می توان به واکسیناسیون فلج اطفال با مشارکت ۶۰۰ هزار بسیجی بوده است. ایجاد ۱۴۵ هزار کارگاه کوچک طی ۵ سال، اردوهای جهادی و خدمت به ۶ هزار روستا، فعالیت های درمانی، آموزشی و عمرانی، خدمات بسیج جامعه پزشکی در دوران کرونا به بیماران کرونایی و تغسیل فوتی های کرونا توسط بسیج سازندگی اشاره کرد.  

** اهداف بسیج مستضعفین

تحقق فرمایش روح الله خمینی مبنی بر تشکیل هسته‌های حزب‌الله، ایجاد توانایی‌ها و آمادگی‌های لازم دفاعی در آحاد مردم در دفاع از کشور، ایجاد توانایی‌های لازم رزمی در نیروهایی که توانایی شرکت در عملیات‌های کلاسیک و بزرگ را دارند، ایجاد توانایی‌های لازم در آحاد مردم بمنظور کمک به هنگام بروز بلایا و حوادث غیر پیش بینی، کمک به دولت در امر سازندگی و امنیت؛ ارمغان بسیج و از اهداف این سازمان است. 

** واکنش‌های اضطراری بسیج

شاید یکی از دلیل‌های مهمی که هرساله عده بسیاری از مردم بر اثر حوادث پیش بینی نشده‌ای مثل زلزله، سیل و توفان و… جان خود را از دست می‌دهند، امدادرسانی بعد از حادثه است. تجربه‌های تلخ گذشته که به از دست دادن برخی در حوادث گوناگون به ویژه زلزله انجامید، زمینه حرکت مؤثر نیروهای بسیج در سراسر کشور شد. نیروهای سازمان بسیج می‌توانند با آموزش شیوه‌های امداد و نجات و روش‌های پیش گیری و کاهش خسارت، آمادگی مردم را در برابر این حوادث، افزایش می‌دهند. 

** تقسیم‌بندی بسیجیان به سه دسته

بسیجیان به سه دسته بسیج عادی، فعال و ویژه تقسیم می‌شوند. بسیجی عادی، عموم اقشار معتقد به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران هستند که پس از گذراندن دوره آموزش عمومی به عضویت بسیج درآمده و سازماندهی می‌شوند. بسیجی فعال نیز به آن دسته از بسیجیان عادی داوطلب می‌گویند که واجد شرایط لازم بوده و پس از گذراندن دوره‌های آموزشی سازمان دهی شده و با سپاه همکاری می‌کنند. بسیجیان ویژه یا پاسدار افتخاری افرادی هستند که صلاحیت‌های یک پاسدار را دارند و پس از گذراندن آموزش‌های لازم در این زمینه سازماندهی می‌شوند. 

انتهای پیام/