گردشگری تنها یک صنعت اقتصادی نیست بلکه پنجره‌ای است به سوی توسعه پایدار، معرفی هویت فرهنگی و ایجاد تعامل با جهان.
سارا عبادی، مدیر پایگاه ملی میراث فرهنگی خلیج فارس بندر ماهشهر، به مناسبت هفته گردشگری در یادداشتی نوشت: هفته گردشگری فرصتی ارزشمند است تا بار دیگر به ظرفیت‌های بی‌نظیر جنوب استان خوزستان و به ویژه شهرهای بندرماهشهر و بندرامام بنگریم و از خود بپرسیم: چرا با وجود این همه ثروت طبیعی و تاریخی هنوز نتوانسته‌ایم جایگاه واقعی خود را در نقشه گردشگری کشور به دست آوریم؟
استان خوزستان با داشتن حدود ۱۸۰ کیلومتر نوار ساحلی در امتداد خلیج فارس، یکی از کم‌نظیرترین جاذبه‌های طبیعی جنوب ایران را در دل خود جای داده است. سواحل بکر، جزایر ناشناخته، محوطه‌های ارزشمند تاریخی، آثار ملی صنعتی و طبیعی و نیز میراث ناملموس مردمان این سرزمین، هر یک روایتی زنده از تاریخ و هویت ما را بازگو می‌کنند؛ گنجینه‌هایی که سال‌ها در سکوت و بی‌توجهی مانده‌اند. این در حالی است که همین مواهب می‌توانستند بستری برای رونق گردشگری دریایی، ورزش‌های آبی و تفریحات ساحلی باشند.
گردشگری دریایی علاوه بر جاذبه‌های طبیعی، بستری ارزشمند برای ایجاد اشتغال محلی فراهم می‌سازد. توسعه این بخش با ایجاد فرصت‌های کاری در زمینه‌هایی چون قایقرانی، خدمات اقامتی و پذیرایی، فروش صنایع‌دستی و راهنمایی گردشگران، به تقویت اقتصاد منطقه و ارتقای معیشت جامعه محلی کمک می‌کند.
میراث ناملموس
شهرستان بندرماهشهر سرزمین خورها و دریاست؛ جایی که صیادان بومی هنوز هم با همان شیوه‌های سنتی گذشتگان به دل دریا می‌زنند. هرچند با گسترش صنعت، نسل جوان کمتر به این حرفه روی می‌آورد، اما صید سنتی همچنان بخشی از هویت و زندگی مردم این دیار است. این میراث ارزشمند می‌تواند فراتر از یک شغل، به جاذبه‌ای گردشگری تبدیل شود؛ جاذبه‌ای که گردشگران را برای دیدن و تجربه دنیای صیادی، آیین‌ها و فرهنگ دریایی و میراث ناملموس بندرماهشهر به این سرزمین می‌کشاند. کافی است اندک سرمایه‌گذاری و زیرساخت‌های اولیه فراهم شود تا مشاغل سنتی دریایی، نه‌تنها حفظ شوند بلکه به فرصتی برای رونق گردشگری و معرفی اصالت مردم خوزستان بدل شوند.
میراث صنعتی
خورهای بندرماهشهر تنها گذرگاه‌های طبیعی برای صیادان و پرندگان مهاجر نیستند بلکه در دل خود میراثی ارزشمند از تاریخ صنعتی کشور را نیز جای داده‌اند. آثاری همچون اسکله غزاله، آسیاب غزاله و جرثقیل‌های بند، نمادهای زنده‌ای از ورود صنعت به این منطقه در چند دهه گذشته‌اند. هر یک از این سازه‌ها، داستانی از چگونگی و چرایی شکل‌گیری صنعت در بندرماهشهر و نقش حیاتی خورها در پذیرش و گسترش صنایع عظیم کشور را روایت می‌کنند.
این میراث صنعتی علاوه بر ارزش تاریخی و هویتی می‌تواند به‌عنوان یک جاذبه گردشگری منحصربه‌فرد مطرح شود؛ شاخه‌ای از گردشگری صنعتی که امروزه در بسیاری از کشورها مورد توجه قرار گرفته و علاقه‌مندان فراوانی را از سراسر جهان جذب می‌کند. بازدیدکنندگان با مشاهده این آثار نه‌تنها با گذشته صنعتی منطقه آشنا می‌شوند بلکه تجربه‌ای متفاوت از پیوند طبیعت و صنعت را نیز درک خواهند کرد.
از منظر اقتصادی احیای گردشگری صنعتی در خورها می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد فرصت‌های شغلی متنوع برای جامعه محلی باشد؛ از راهنمایی گردشگران و ارائه خدمات گردشگری گرفته تا تولید صنایع‌دستی، عرضه محصولات بومی و راه‌اندازی کسب‌وکارهای کوچک پیرامون این جاذبه‌ها. بدین‌ترتیب، حفظ و معرفی میراث صنعتی خورها نه تنها موجب رونق گردشگری و افزایش درآمد محلی می‌شود بلکه بستری پایدار برای اشتغال جوانان و مشارکت فعال مردم در توسعه منطقه فراهم می‌آورد.
میراث تاریخی
در دل خورها و سواحل خلیج فارس، محوطه‌های تاریخی ارزشمندی از دوران ساسانی و پیش از آن نهفته است؛ یادگارانی که با گذشت هزاران سال، همچنان بی‌صدا و بی‌توجه باقی مانده‌اند. این محوطه‌ها تنها ویرانه‌های سنگ و خاک نیستند؛ بلکه روایتگر تاریخ، فرهنگ و هویت مردمانی دریانورد، بازرگان و فرهنگ‌ساز است که زندگی و تمدن خود را بر پایه دریا و تجارت دریایی شکل داده‌اند.
اگر این آثار ارزشمند به‌عنوان «سایت‌موزه‌های روباز» احیا و معرفی شوند، می‌توانند پنجره‌ای تازه به تاریخ چند هزار ساله خلیج فارس بگشایند و جهان را با داستان مردمان دریا، مسیرهای بازرگانی و تبادلات فرهنگی این پهنه آبی آشنا سازند.
خلیج فارس نه تنها بخشی از جغرافیای ما بلکه گنجینه‌ای جهانی است؛ گنجینه‌ای که تاریخ آن به وسعت دنیاست. حفاظت و معرفی محوطه‌های تاریخی این منطقه می‌تواند خلیج فارس را به مقصدی بی‌بدیل برای پژوهشگران، گردشگران فرهنگی و علاقه‌مندان به میراث بشری تبدیل کند.این محوطه‌های تاریخی خلیج فارس میراثی جهانی هستند که با حفظ و احیای آنها می‌توانیم روایتی ماندگار از تاریخ و هویت این پهنه آبی را به نسل‌های آینده هدیه کنیم.
بندرماهشهر؛ بهشت پرنده‌نگری
شهرستان بندرماهشهر با خورها، جزایر، پهنه حرا و ساحلی گسترده، یکی از غنی‌ترین زیست‌بوم‌های پرندگان در ایران به شمار می‌رود. تاکنون ده‌ها گونه پرنده در این منطقه شناسایی شده و هر سال پرندگان مهاجر بی‌شماری از آسیای مرکزی، این سرزمین را به‌عنوان زیستگاه موقت یا محل زمستان‌گذرانی انتخاب می‌کنند.
گونه‌هایی ارزشمند همچون پلیکان‌ها، فلامینگوها و عقاب دم‌سفید دریایی، جلوه‌هایی کم‌نظیر از حیات وحش این منطقه‌اند. پهنه از حرا نیز به‌عنوان زیستگاهی حساس، مأمن بسیاری از پرندگان آبزی و ساحلی نظیر لک‌لک‌ها و انواع فلامینگوها هستند. این تنوع کم‌نظیر، می‌تواند بندرماهشهر را به یکی از مهم‌ترین مقاصد پرنده‌نگری در کشور مبدل کند.
پرنده‌نگری به‌عنوان شاخه‌ای از اکوتوریسم تخصصی، نه تنها فرصتی برای مشاهده و ثبت رفتار پرندگان در محیط طبیعی فراهم می‌کند بلکه بستری برای پژوهش‌های علمی در زمینه اقلیم‌شناسی، مهاجرت و حفاظت از تنوع زیستی نیز به شمار می‌رود. از این منظر، بندرماهشهر می‌تواند به مقصدی شاخص برای علاقه‌مندان و پژوهشگران داخلی و بین‌المللی تبدیل شود.
هفته گردشگری فرصتی ارزشمند است برای بازشناسی ظرفیت‌های کم‌نظیر شهرستان بندرماهشهر؛ جایی که خورها، جزایر، محوطه‌های تاریخی، میراث ناملموس و آثار صنعتی در کنار هم تصویری جامع از هویت، تاریخ و زندگی مردم این سرزمین ارایه می‌دهند.
بالفعل کردن این ظرفیت‌های بی‌بدیل و دارای پتانسیل اقتصادی بالا نیازمند همتی همگانی و همکاری همه‌جانبه است. اگر می‌خواهیم رونق اقتصادی منطقه‌ای پایدار را رقم بزنیم، اگر قصد بر کاهش بیکاری و ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب برای جوانان و نیروهای محلی است، همتی همگانی و مضاعف می‌طلبد تا این ظرفیت ارزشمند به شکوفایی برسد و آینده‌ای روشن و پررونق برای منطقه بسازیم.
