سرپرست معاونت میراثفرهنگی خوزستان از اجرای حدود ۱۰ کارگاه پژوهش، گمانهزنی باستانشناسی و بازنگری حریم محوطههای تاریخی در نیمه نخست سال ۱۴۰۴ خبر داد و اعلام کرد که برنامههای مشابه با اعتباری بالغ بر هشت میلیارد تومان برای نیمه دوم سال در دستور کار است.
بهگزارش روابطعمومی ادارهکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی خوزستان، احمدرضا حسینی بروجنی، درباره کاوشهای باستانشناسی این استان توضیح داد: امسال، با توجه به اعتباراتی که به ما ابلاغ شد و در راستای موضوع کاوشها و پژوهشهای باستانشناسی، چندین طرح تعریف کردیم. برخی از آنها موضوع تدقیق عرصههای تاریخی بود که قبلاً عرصه و حریمشان مصوب شده بود، اما نیاز به بازنگری داشت. همچنین مجموعهای از اقدامات گمانهزنی و بررسیهای شناسایی سطح استان را داشتیم که میتوان گفت در مجموع حدود ١٠ کارگاه پژوهش و گمانهزنی در نیمه نخست سال ۱۴۰۴ فعال بودهاند. بیشتر این کارها به سرانجام رسیده و با مجوز پژوهشکده باستانشناسی انجام شده است. نظارت ادارهکل میراثفرهنگی خوزستان نیز در همه این کاوشها و پژوهشها اعمال شده و مراحل تصویب پژوهش نیز طی شده است؛ یعنی ما همه اطلاعات مورد نیاز را برای پژوهشکده ارسال کردهایم تا تاییدیه لازم را صادر کند و پس از آن، موضوع نشستهای تخصصی و اطلاعرسانی عمومی در این زمینه انجام شود.
سرپرست معاونت میراثفرهنگی خوزستان افزود: این فعالیتها در حوزه شهرستانهای اهواز، امیدیه، رامهرمز، دزفول، شوش و بهبهان انجام شده است. همچنین در بخشهایی از مناطق دشت آزادگان و هویزه، موضوع بررسی و شناسایی مطرح بود و در برخی محوطهها نیز موضوع کاوشهای باستانشناسی دنبال شده است. اطلاعات دقیق هر یک را پس از صدور مجوزها و تاییدیههای نهایی اعلام میکنیم.
او درباره میزان و نوع تخصیص بودجه این کاوشهای باستانشناسی گفت: ما همه این فعالیتها را باتوجه به کمبود اعتباری که داشتیم و تخصیص محدود، با بودجهای حدود سه میلیارد تومان انجام دادیم که همگی از منابع استانی تأمین شدند و با عنوان گمانهزنی و کاوش باستانشناسی به انجام رسیدند. همه این طرحها با همکاری پژوهشکده انجام شدند. براساس شیوهنامه موجود، ما باید پروپوزال و ضرورت کاوش یا بررسی و شناسایی را به پژوهشکده ارسال میکردیم. هیأتهای مشخص، براساس این پروپوزالها تعیین شدند؛ هیأتهای باستانشناسی که رئیس هیئت دارند و خوشبختانه عمده آنها از نیروهای متخصص خود استان بودند که کار کاوش و بررسی را انجام دادند.
حسینیبروجنی با بیان اینکه اعتبارات استانی بود و همکاری ما با پژوهشکده باستانشناسی در بخش معرفی هیأتهای باستانشناسی و صدور مجوزها برقرار بوده است افزود: اکنون منتظریم که همه بررسیها، شناساییها و کاوشها تأیید نهایی خود را از پژوهشکده دریافت کنند؛ پس از دریافت تأیید، موضوع چاپ نتایج کاوشها و مطالعات، همچنین انتشار بررسیهای شناسایی، در دستورکار قرار خواهد گرفت و نشستهای تخصصی با دانشگاهها و اساتید حوزه باستانشناسی نیز انجام خواهد شد.
او همچنین اظهار کرد: پنج مورد تعیین و بازنگری عرصه و حریم را انجام دادهایم و آنها را به اداره کل ثبت و حریم ارسال کردهایم. جلسات بررسی این موارد برگزار خواهد شد و تا یکی دو ماه آینده تصویب میشوند. پس از نهاییشدن و چکشکاری جزئی، ابلاغ خواهند شد؛ چه در مورد محوطههای تاریخی و چه در خصوص مجموعههای تاریخی استان، ارسال انجام شده و در انتظار تصویب نهایی هستیم.
سرپرست معاونت میراثفرهنگی خوزستان درباره برنامههای کاوش نیمه دوم سال نیز گفت: برای نیمه دوم سال، حدود هشت میلیارد تومان اعتبار پیشبینی شده است؛ البته این اعتبار مصوب شده اما تخصیص آن باید مشخص شود، و باید ببینیم چه مقدار از آن در اختیار ما قرار میگیرد. شهرهایی که تاکنون کار کاوش در آنها انجام نشده، اکنون در مرحله برنامهریزی داخلی هستند. در این مرحله باید هم میزان تخصیص اعتبار مشخص شود و هم ضرورت انتخاب شهرها و محوطههایی که ظرفیت کار در آنها وجود دارد. شورای باستانشناسی استان در حال بررسی و اولویتبندی است تا در صورت امکان، مجوز لازم از پژوهشکده دریافت شود و هیأتهای باستانشناسی فعالیت خود را آغاز کنند. باتوجه به اینکه فصل مناسبی پیشرو داریم و شرایط آبوهوایی مساعد است، امیدواریم کارها با دقت و کیفیت بیشتری انجام شود و این برنامهها را نیز اجرایی کنیم.
او اضافه کرد: ابتدا باید نیازها در شورای باستانشناسی مشخص شوند. شهرستانها مجموعهای از اطلاعات را به ما اعلام کردهاند و ما باید با توجه به اعتبار موجود، اولویتبندی انجام دهیم. ممکن است برخی طرحها در فاز بررسی، شناسایی و عرصه و حریم باشند و برخی در فاز کاوش. برای هر طرح لازم است دلایل محکمی ارائه شود تا پژوهشکده بپذیرد که برای مثال، هدف از یک کاوش چیست؟ یا دلیل درخواست بررسی و شناسایی یک محوطه چه خواهد بود؟ همچنین چه نتایجی از آن حاصل میشود؟ این موارد اکنون در مراحل بررسی داخلی ما قرار دارند و پس از اولویتبندی، موضوع برای پژوهشگران آغاز خواهد شد.
حسینیبروجنی در ادامه درباره وضعیت حفاریهای غیرمجاز در این استان، توضیح داد: متأسفانه این موضوع در همه استانها وجود دارد. برخی سوداگران آثار تاریخی با هدف یافتن اشیای عتیقه وارد محوطههای تاریخی میشوند و با توجه به گستردگی این محوطهها در استان، ما نیز از این آسیبها مصون نیستیم، ولی بهگونهای رفتار کردهایم که اکنون بیشتر محوطهها تحت بررسی هستند و در حال مصوب شدن هستند. ما تیم پایش داریم و علاوه بر اقدامات حفاظتی، پایشهای مستمر نیز توسط خود باستانشناسان انجام میشود تا در صورت وقوع کوچکترین حادثه، بلافاصله گزارش دهند. یگان حفاظت نیز همزمان از سمت دیگر کار خود را انجام میدهد.
او تأکید کرد: به باور ما، تا زمانی که جوامع محلی را درگیر نکنیم، نتیجه نخواهیم گرفت. در برخی محوطههای بزرگ و پرچالش، اقداماتی انجام دادهایم تا جوامع محلی، خود حافظ محوطهها باشند. روستاهایی که در جوار محوطه قرار دارند، کشاورزانی که کنار محوطهها مشغولکارند، آنها بهترین حافظان این محوطهها میتوانند باشند. با این حال، مسئولیت اصلی ما، که حفاظت از محوطهها است، از راه یگان و پایشهای مستمر ادامه دارد و با دستگاههای قضائی نیز هماهنگی کامل داریم و امیدواریم روزبهروز مشکلات این حوزه کمتر و کمتر شود.
