یادداشت| نقش گردشگری رویدادمحور در توسعه گردشگری خوزستان
استان خوزستان با برخورداری از پیشینهای ارزشمند، تنوع فرهنگی کمنظیر و ظرفیتهای گسترده در حوزه گردشگری مذهبی، فرهنگی، تاریخی، طبیعی و ورزشی، یکی از استانهای مهم و تأثیرگذار در صنعت گردشگری کشور به شمار میرود؛ با وجود این ظرفیتها، بهرهبرداری کامل از توان گردشگری استان نیازمند رویکردهای نوین و مبتنی بر الگوهای موفق جهانی است؛ رویکردی که «گردشگری رویدادمحور» میتواند یکی از مهمترین آنها باشد.
حسن بهداد، کارشناسارشد بازاریابی گردشگری در یادداشتی نوشت: گردشگری رویدادمحور (Event Tourism) یکی از شاخههای مهم گردشگری است که بر پایه برنامهریزی و برگزاری رویدادهای فرهنگی، هنری، ورزشی، مذهبی، تجاری و آیینی شکل میگیرد. نقش این نوع گردشگری در توسعه پایدار و ایجاد ارزش افزوده اقتصادی در دهههای اخیر در بسیاری از کشورها به اثبات رسیده است. خوزستان، بهعنوان استانی با تنوع قومی و فرهنگی کمنظیر، ظرفیتهای کمنظیری برای توسعه گردشگری مبتنی بر رویداد دارد. بررسی علمی و کاربردی این ظرفیتها، ممکن است مسیر سیاستگذاری دستگاههای اجرایی و فعالان گردشگری استان را روشنتر سازد. مفهوم و اهمیت گردشگری رویدادمحور گردشگری رویدادمحور براساس جذب گردشگران از راه برگزاری رویدادهای کوچک و بزرگ تعریف میشود. این رویدادها ممکن است شامل جشنوارههای فرهنگی، آیینهای مذهبی، نمایشگاهها، همایشها، مراسم بومی، رویدادهای ورزشی و جشنهای محلی باشند. اهمیت این نوع گردشگری به دلایل زیر است:
ایجاد رونق اقتصادی در کوتاهمدت و میانمدت
افزایش ماندگاری گردشگر و تقویت مصرف خدمات محلی
ارتقای تصویر مقصد و برند گردشگری
تحرکبخشی به صنایعدستی، بازارهای محلی و کسبوکارهای خرد
تقویت هویت فرهنگی و همبستگی اجتماعی جامعه میزبان
خوزستان؛ مقصدی آماده برای رویدادهای بزرگ موقعیت راهبردی خوزستان بهعنوان دروازه ورودی زائران اربعین، گستردگی آیینهای بومی اقوام همچون عرب، بختیاری، لری، دزفولی و شوشتری، بهبهانی، وجود آثار جهانی نظیر چغازنبیل، سازههای آبی شوشتر و شوش و قابلیتهای کمنظیر در حوزه ورزش بهویژه فوتبال، همگی زمینه را برای طراحی و برگزاری رویدادهای اثرگذار فراهم کرده است. جشنوارههای فرهنگی اقوام، آیینهای آیینی، مسابقات ورزشی آبی در رودخانه کارون، دز و کرخه، جشنوارههای خوراک بومی، رویدادهای هنری، نمایشگاههای صنایعدستی و گشت گردشگری صنعتی مرتبط با صنعت نفت، مسابقات سوارکاری تنها بخشی از ظرفیتهایی هستند که این قابلیت را دارند تا به رویدادهای برند استان تبدیل شوند. مزیتهای مستقیم برای اقتصاد و برند گردشگری استان برگزاری هدفمند رویدادها موجب تقویت چرخه اقتصادی در سطح استان میشود؛ از اشتغال نیروهای محلی تا رونق بازار اقامت، خوراک، حملونقل و صنایعدستی؛ افزون بر این، رویدادهای موفق به شکل طبیعی بازتاب رسانهای گستردهای ایجاد میکنند و نقش مهمی در معرفی ظرفیتهای ناشناخته استان دارند. رویدادهای منظم و معتبر میتوانند خوزستان را از یک مقصد فصلی به مقصدی چهارفصل تبدیل کنند؛ موضوعی که در توسعه پایدار گردشگری استان تأثیر تعیینکننده دارد. چالشها و ضرورت برنامهریزی ساختاری باوجود این توانمندیها، توسعه گردشگری رویدادمحور در خوزستان با چالشهایی همچون نبود تقویم سالانه رویدادها، ضعف هماهنگی بین دستگاهی، کمبود زیرساختهای اقامتی و خدماتی در برخی شهرستانها، و کمبود حامیان مالی برای رویدادهای مهم همراه است. رفع این چالشها نیازمند برنامهریزی جامع، مشارکت بخش خصوصی، استفاده از ظرفیت صنایع بزرگ استان (نفت، فولاد، پتروشیمی) و توجه جدی دستگاههای متولی است. مسیر پیشِ رو تدوین تقویم رویدادهای گردشگری استان، برگزاری جشنوارههای هویتمحور، توسعه زیرساختهای گردشگری، توانمندسازی نیروهای متخصص مدیریت رویداد و تقویت تبلیغات دیجیتال، میتواند خوزستان را به یکی از قطبهای مهم گردشگری رویدادمحور در کشور تبدیل کند. رویدادهای بزرگ و هدفمند، علاوه بر اینکه بر جذب گردشگر و ایجاد رونق اقتصادی اثر مستقیم دارند، زمینهساز تقویت همبستگی اجتماعی، حفظ میراث ناملموس و ارتقای جایگاه خوزستان در نقشه گردشگری ملی خواهند بود. جمعبندی خوزستان با دارا بودن ظرفیتهای گسترده و متنوع، شایستگی تبدیلشدن به مقصدی پیشرو در گردشگری رویدادمحور را دارد. نگاه راهبردی، برنامهریزی مبتنی بر ظرفیتهای واقعی استان و جلب مشارکت همهجانبه دستگاهها و بخش خصوصی، میتواند صنعت گردشگری خوزستان را وارد مرحلهای تازه از توسعه و اثرگذاری کند؛ مرحلهای که در آن رویدادها به موتور محرک گردشگری استان تبدیل خواهند شد.