به گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی خوزستان، وقتی تاریخ ایران را در سده‌های گذشته بررسی می‌کنیم، نقش برخی از کشورها در بروز آسیب‌های انسانی و گاه تجزیه بخش‌هایی از کشور کاملاً نمان بوده و حتی در عصر حاضر نیز با انجام اقدامات ایذایی به دنبال برهم زدن آرامش و ثبات این سرزمین هستند و این مهم به دلیل دور شدن از اهداف استعماری خود در این کشور بوده است.
جدا کردن بخش‌هایی از ایران، برداشت‌های ظالمانه از نفت ایران و توطئه برای جلوگیری از ملی شدن صنعت‌نفت، تحمیل قراردادهای ننگین مختلف و تلاش برای مستعمره کردن ایران و ستیز با انقلاب اسلامی بخشی از اقدامات و خباثت‌های آن کشورها است؛ کشورهایی که چشم دیدن استقلال و پیشرفت ایران را ندارند.
آگاهی از تاریخ و سیر اقدامات کشورهایی که همیشه رویکرد استعمارگرایانه دارند، ممکن است چراغ راهی برای بسیاری از اقدامات در عصر حاضر و روشنگری برای نسل آتی باشد.
یکی از حوادث تلخ تاریخ ایران، حمله انگلیس از جنوب و شوروی از شمال به سرزمین‌مان در جنگ جهانی دوم است. قحطی و گسترش بیماری‌های واگیردار و از بین رفتن تعداد زیادی از هموطنان‌مان، بخشی از آسیب‌های وارد‌آمده به این سرزمین در آن دوران است.
اما در این میان بودند انسان‌هایی که در راستای حفظ این خاک جانانه مبارزه کردند؛ غلامعلی بایندر فرمانده نیروی دریایی و همرزمانش جزو این دسته از افراد بودند که تا آخرین نفس علی‌رغم دریافت دستور عدم هرگونه مقاومت از رضاشاه (حاکم وقت)، در مقابل کشور استعمارگر، جنگیدند و جان خود را نثار حفاظت از این خاک کردند.
رژیم پهلوی در جریان جنگ‌جهانی دوم اعلام بی‌طرفی می‌کند اما در مقابله با تجاوز انگلسی‌ها در شهریور 1320 ه.ش. به فرمانده نیروی دریایی خود یعنی غلامعلی بایندر دستور می‌دهد که حق هیچ‌گونه مقاومتی ندارد. دریابان بایندر پیام را دریافت می‌کند اما اطاعت نکرده و راه خودش را در حفاظت از وطن پیش می‌گیرد
.
فرمانده نیروی دریایی که در خرمشهر مستقر بود خودش را نماینده تمام ایران و نماینده تمام این خاک می‌داند. او همراه با نیروهای داوطلبش که اطاعت امر فرمانده دلاورشان را در حفاظت از خاک وطن، مقدم بر نظر رضاشاه می‌دانستند، مقابل نیروهای متجاوز انگلیسی صف می‌کشد و با آن‌ها می‌جنگد
.
شهید بایندر در ساعت 4 بامداد سوم شهریور 1320ه.ش.، با شنیدن صدای انفجار، با سرعت از منزل خارج و با استفاده از قایق موتوری و زیر آتش مسلسل نیروهای مهاجم انگلیسی، خود را به مقر فرماندهی رساند و پس از صدور دستورات لازم به افسران ستاد و فرماند‌هان، به تلگراف‌خانه رفت و گزارش وقایع و هجوم نیروهای انگلیسی را به تهران و اهواز مخابره می‌کند. آن‌گاه با حضور در قرارگاه گردان مرزی، عده‌ای را مأمور مقاومت در برابر مهاجمان کرد و خود که مسلح به یک قبضه تفنگ برنو بود به اتفاق سروان ولی‌اله مُکری‌نژاد که معاون فرمانده گردان یکم هنگ 8 توپخانه بود، با اتومبیل و از آبادان و راه خشکی عازم خرمشهر شد تا ستاد فرماندهی عملیات را در منطقه حفار (که از لحاظ نظامی موقعیت مناسبی داشت و بیش از 2 قبضه توپ 105م.م و گروهی سرباز در آنجا مستقر بودند) تشکیل دهد.
اما چند دقیقه بعد از حرکت، با نیروهای موتوریزه مهاجمان انگلیسی مواجه و در حین مقاومت و جنگ و گریز با آنان در شرایطی که تلاش می‌کردند تا با استفاده از پستی و بلندی‌های منطقه، خود را به نهر چاسبی برسانند با رگبار مسلسل متجاوزان انگلیسی در حوالی پاسگاهی نزدیک بی‌سیم خرمشهر در سوم شهریور 1320 به شهادت رسیدند و براساس اسناد موجود و باتوجه به این‌که در وصیت‌نامه امیر دریابان بایندر، بندی وجود دارد که وی در آن نوشته‌است: «هرجا این تن به خاک فتاد؛ آن را به زیرش ببرید.» (یعنی هر جا که شهید شدم مرا همان‌جا خاک‌سپاری کنید)، نیروی دریایی وقت نیز براساس این وصیت و عمل بدان، شهید بایندر و معاونش شهید نقدی را در همان محل شهادت به خاک سپردند و دو آرامگاه در آن مکان احداث کردند. امیر دریابان نقدی و امیر دریابان بایندر در فاصله 10 متری از یکدیگر شهید شدند که اکنون مقبره این دو شهید والامقام نیروی دریایی ارتش در خرمشهر و در تقاطع سه‌راهی دجله و فرات، کانال عضدی (شاخه‌ای از رودخانه کارون) و اروندرود واقع شده است.
غلامعلی بایندر سال‌ها قبل از شهادت نیز به دلیل حس میهن‌پرستی خود اقدامات دیگری نیز که مخالف نظر مافوق‌های خود بود را انجام داده است. او در سال 1313 ه.ش. ضمن بازدید از جزیره تنب به صورت رسمی به مقامات نیروی دریایى انگلیس، مستقر در تنب اعلام کرد که این جزیره بخشى از ایران
است.
وی با این کار موجبات نگرانى و اعتراض وزارت خارجه بریتانیا را فراهم آورد. در همان سال به دستور غلامعلی بایندر، فرماندهی نیروی دریایی ایران، ناو پلنگی به بندر باسعید و در جزیره قشم رفت و با پائین آوردن پرچم انگلیس، پرچم ایران را در این بندر به اهتزاز درمی‌آورد. درپی این موضوع، رضاشاه و ارکان حزب کل قشون نیز به سرزنش بایندر می‌پردازند و او را به دلیل اقدام ابتکاری‌اش در اخراج انگلیسی‌ها تخطئه می‌کنند.
اقدامات اینچنینی بایندر باعث شده بود مراتب اعتراض سفیر انگلیس به رضاشاه اعلام شود و شاه نیز ضمن مخالفت با اقدامات بایندر، دستور تعویض او که در آن زمان فرمانده نیروی دریایی وقت بود را صادر و چند گزینه برای جانشینی وی معرفی می‌کند. در یکی از اسناد و مکاتبات موجود بدین شکل نوشته شده است: «یاور بایندر را قابل خدمت مهمی که به ایشان ارجاع شده است نمی‌بینم. ارکان حرب یک نفر آدم کارکن و وظیفه‌شناس برای انتصاب به ریاست یا تصدی بحریه جنوب درنظر بگیرد.» و پس آن رضاشاه با ذکر نام هشت نفر برای بررسی و جایگزینی بایندر مکاتبه دیگری را انجام می‌دهد. اما پس از مدتی، دویاره مکاتبه‌ای با ارکان حرب انجام می‌دهد که فعلاً برای بایندر فقط توبیخ ثبت شود.
تردیدی نیست غلامعلی بایندر انسانی آزاد با روحیه دینی میهن‌پرستانه بود که می‌توان با بررسی وصیت‌نامه جامعی که از ایشان به جای مانده، به عمق دیدگاه این شهید والامقام دست یافت که بیش از دو دهه در اوایل قرن بیستم به دفاع از این خاک پرداخته است.
همان‌گونه که پیشتر ذکر شد مزار این شهید گران‌قدر به همراه هم‌رزم خود، شهید نقدی، در خرمشهر و نقطه صفر مرزی واقع شده است و گویی هدف از انتخاب این مکان این بوده است که به آیندگان یادآور شود ایشان مردی‌ست که جانش را فدای این مرز و خاک کرده است.
با توجه زندگی‌نامه حماسی این شهید و نیز قرارگیری آن در خرمشهر، پس از برگزاری جلسه فرهنگی عمومی شهرستان خرمشهر در خردادماه سال جاری به ریاست حجت‌الإسلام عادل‌پور، امام‌جمعه محترم این شهر و عنوان لزوم بزرگ‌داشت مقام این شهیدان، و حمایت دکتر حیدری معاون محترم استاندار و فرماندار ویژه شهرستان خرمشهر،
برنامه‌ریزی برای تهیه پرونده ثبت‌ملی با درنظر گرفتن دو مقوله ثبت ملموس و ثبت ناملموس در برنامه کاری اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی شهرستان خرمشهر، قرار گرفت.
در بخش ملموس، مقبره شهید غلامعلی بایندر و شهید نقدی که در حدود 80 سال قدمت دارند درنظر گرفته شده و حماسه شهریور ۱۳۲۰ه.ش. در خرمشهر و حضور غیرمستقیم این منطقه در جنگ جهانی دوم در بخش ناملموس میراث‌فرهنگی گنجانده می‌شود. پس از پایان جنگ تحمیلی، محوطه این دو مزار آسیب جدی دیده بود که با مقایسه تصاویر دهه ۵۰ می‌توان فرم اولیه آن را احصا کرد. پس از پایان جنگ تحمیلی در مقطعی به منظور حفاظت از آن مقبره‌ها، همه سطح سنگ دو آرامگاه اندود شد که هرچند اقدامی غیراصولی در موضوع حفاظت و مرمت است، اما تا حدودی به حفظ آن در آن شرایط تأثیرگذار بوده است. بنابراین می‌توان با بازپیرایی مقابر براساس تصاویر موجود، دو آرامگاه را به حالت اولیه مرمت و با تعریف مسیر دسترسی برای بازدیدکنندگان، آن‌ها را در محور گردشگری فرهنگی ـ تاریخی شهرستان خرمشهر قرار داد.
در نهایت براساس دو بخش ملموس و ناملموس این اثر، عنوان "حماسه سوم شهریور 1320 ه.ش. در خرمشهر و آرامگاه دریابان غلامعلی بایندر و امیر نقدی" برای درج در پرونده ثبتی درنظر گرفته شد.
مطالعه و تهیه این پرونده حدود سه ماه توسط کارشناسان اداره میراث‌فرهنگی خرمشهر به طول انجامید که در تهیه اسناد و روایت‌های آن، امیر درخوران فرمانده پادگان نیروی دریایی خرمشهر، ناخدا حمودی فرمانده بازنشسته نیرو دریایی خرمشهر، جناب آقای اکبری از سرداران دوران دفاع‌مقدس و راوی آثار باقی‌مانده از جنگ در خرمشهر و نیز مرکز فرهنگی دفاع‌مقدس خرمشهر همکاری داشته‌اند.
پس از تهیه این پرونده، در اول شهریورماه سال جاری در محل اداره‌کل میراث‌فرهنگی خوزستان جلسه بررسی این پرونده باحضور سیدحکمت‌اله موسوی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان خوزستان و اعضای شورای ثبت استان و نیز مهمانانی از جمله ناخدا حمودی، سردار اکبری و کامران تمی معاون فرماندار خرمشهر برگزار شد که پس از ارائه پرونده توسط رئیس اداره میراث‌فرهنگی خرمشهر، ناخدا حمودی فرمانده بازنشسته نیروی دریایی و سردار اکبری باتوجه به اشرافیتی که از تاریخ خرمشهر و مطالعاتی که در رابطه با زندگی شهید بایندر داشته‌اند، نقطه‌نظرات خود را درخصوص آن عنوان کردند.
سپس کامران تمی نماینده معاون استاندار و فرماندار ویژه خرمشهر اعلام آمادگی فرمانداری خرمشهر را در حفاظت و صیانت از اثر باتوجه به ضوابط بناهای ثبت‌ملی، پس از ثبت پرونده تهیه‌شده عنوان کردند و در پایان این جلسه با تهیه صورت جلسه‌ی مربوط، این پرونده به تأیید کمیته ثبت استان قرار گرفت و مقرر شد از طرف اداره‌کل میراث‌فرهنگی خوزستان در اولین جلسه ثبت میراث کشور که احتمالاً در اواخر ماه جاری در وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی در تهران برگزار می‌شود ارائه شود.
باشد که روح این شهیدان از این اقدام شاد شود و نسل امروز و آتی با آگاهی از رشادت‌ها و حماسه‌آفرینی‌های این شهیدان والامقام و همه شهدایی که جانشان را در راه حفظ این وطن فدا کردند، به خود ببالند و باعث غرور و افتخارشان باشد.
