رئیس اداره میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی شوشتر گفت: «عملیات مرمت بام مسجدجامع این شهرستان اتمام یافته و دوره جدید مرمت این مسجد عبارت از استحکامبخشی و تعویض سنگ زیر مناره است.»
بهگزارش روابطعمومی ادارهکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی خوزستان، علیمحمد چهارمحالی 11 آبانماه 1401 با اعلام این خبر افزود: «مسجدجامع شوشتر در جانب غربی شوشتر قرار دارد و براساس نوشتهها و کتابهای تاریخی در سال ۲۵۴ هـ.ق به دست المعتزبالله، خلیفه عباسی، بنیان نهاده شد و سالها بعد توسط المسترشد بالله خلیفه دیگر عباسی به اتمام رسید؛ یعنی در حدود ۱۹۱ سال ساخت این مسجد به طول انجامید.»
او افزود: «براساس شواهد موجود، بنای اولیه این مسجد به سبک منسوب به عربی مشتمل بر شبستانی در جانب قبله و شاید رواقی در اضلاع دیگر صحن بوده است ساخته شده بود. همچنین براساس نوشته تذکره شوشتری، شبستان مسجد تیرپوش بوده تا اینکه در دوره صفوی و در سال ۱۰۸۸ هـ.ق به دلیل فساد تیرهای چوبی، شبستان با طاقهای آجری بر روی پایههای متشکل از قطعات سنگی پوشیده شده است و بر این اساس بنای فعلی مسجد بیشتر از آثار دوره صفوی و بعد از آن است.»
رئیس اداره میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی شوشتر با بیان اینکه شبستان مسجد دارای ۴۸ ستون سنگی و سقفهای گنبدی بین ستونها است ادامه داد: «در این شبستان، یک منبر چوبی و کتیبههایی به خطوط ثلث، کوفی و نستعلیق وجود دارند. دیوارههای خارجی مسجد نیز با ستونهای سنگتراشیده با طاق رومی بلند و بعضی نقشهای لچکی در روی بعضی از ستونها است. در ضلع شرقی مسجد بقایای مناره زیبایی از قرن هشتم قرار دارد که تا اواسط قرن دوازدهم هجری ۲۶ متر از ارتفاع مناره برجای مانده بود که امروزه تنها ۱۶ متر آن باقی است و کتیبه تاریخی آن بر لوحی سنگی بر قسمت بالای مناره نصب بوده است که براساس کتیبه مزبور بانی مناره سلطان اویس بن حسن ایلکانی است.»
او اضافه کرد: «در وصف این مسجد، لغتنامه دهخدا نوشته است که پس از مسجد کوفه، قبله این مسجد از تمام مساجد دیگر در اعتدال است.»
چهارمحالی توضیح داد: «هر خلیفه عباسی که در مسجد کاری انجام میداد، کتیبهای بر مسجد نصب میکرد و همچنین بسیاری از دستورها حکومتی و احادیث زیادی در قالب کتیبههای خطی و سنگنوشته بر دیوار حکاکی یا نصب شده است که در حال حاضر تنها ۱۹ کتیبه باقی مانده است و بسیاری از آنها طی تعمیرات دهه ۴۰ و بعد از آن از بین رفته است.
او افزود: «برخی از این فرامین مانند دستور ممنوعیت شرب خمر و کبوتربازی بوده است و برخی دیگر که با خط کوفی و زیبا بر سنگ حک شده و در دهه ۲۰ در مسجد جامع قاب گرفته شده به دستورات حکومتی درباره قلعهسلاسل مربوط میشوند.»
رئیس اداره میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی شوشتر خاطرنشان کرد: «در حال حاضر، عملیات مرمت بام مسجدجامع این شهرستان اتمام یافته و دوره جدید مرمت این مسجد عبارت از استحکامبخشی و تعویض سنگ زیر مناره است.»
مسجد تاریخی جامع شوشتر در تاریخ 29 آذرماه 1316 با شماره ۲۸۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.