همزمان با هفته میراث‌فرهنگی و گرامیداشت سوم خرداد سالروز فتح خرمشهر، از پرونده ثبت‌ملی پادگان دژ این شهرستان طی آئینی رونمایی شد.
به گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی خوزستان، آئین رونمایی از پرونده ثبت‌ملی پادگان دژ خرمشهر همزمان با سالروز آزادسازی این شهر در محل پادگان و باحضور جمع زیادی از مسئولان و فرماندهان استانی و شهرستانی از جمله امیر سرتیپ دوم حمزه بیداری فرمانده قرارگاه جنوب غرب نزاجا کشور، محمد حیدری معاون استاندار خوزستان، حجت‌الإسلام محمدجواد عادل‌پور امام‌جمعه خرمشهر، سرهنگ خردمند فرمانده پادگان دژ و سجاد پاک‌گهر رئیس میراث‌فرهنگی خرمشهر برگزار شد.
در این مراسم، گزارشی درخصوص پرونده‌های ثبت‌ملی این شهرستان که در یک سال گذشته تدوین شده بود ارائه و در ادامه نیز روایات و جزئیات پرونده ثبت‌ملی پادگان دژ بیان شد.
رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی خرمشهر، در این آئین با اشاره به شاخص‌های ارزشی پادگان دژ که آن را در زمره آثار واجد ارزش ثبت‌ملی قرار می‌دهد اظهار کرد: «براساس مطالعات صورت‌گرفته و اسناد و روایت‌های دریافت‌شده از رزمندگان دفاع‌مقدس درخصوص تاریخچه پادگان دژ خرمشهر این نتایج حاصل شده است که پادگان در سال 1349 به‌منظور حفاظت از خط مرزی جنوب‌غربی کشور تأسیس شده بود.»
سجاد پاک‌گهر در ادامه با بیان این‌که شواهد حاکی از این بود که عراق از دو سال قبل، نقشه جنگ را کشیده بود و نیروهایش را برای حمله آماده می‌کرد افزود: «قبل از شروع رسمی جنگ توسط عراق، به علت تجاوز‌های مرزی عراق و شلیک‌های بی‌دلیل، به گردان 151 دژ آماده‌باش صد درصد و اجازه مقابله به‌مثل داده شده بود؛ با این‌حال، از تاریخ 28 شهریور 59 نیروهای عراقی پاسگاه‌های مرزی ما را هدف قرار دادند که گردان 151 نیز با توپ 106 خود جواب حملات را می‌داد و آنها را سرکوب می‌کردند.»
او گفت: «گردان دژ از دید فرماندهان عراقی یک سیل‌بند کوچک در مقابل سیلی عظیم به حساب می‌آمد ولی توانست همانند یک سد بزرگ مقابل یک لشکر زرهی و چند تیپ کماندویی مقاومت کند تا جایی که این گردان، مأموریت 48 ساعته خود در مقابل چندتیپ و لشکر را به مدت 34 روز ادامه داد و از ورود آنها به شهر جلوگیری کرد.»
رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی خرمشهر بیان کرد: «گردان 151 دژ در یک هفته اول جنگ بیش از پنج فرمانده گردان به خود دید و پنج فرمانده گروهان خود را از دست داد. همچنین فرماندهی این گردان در یک عملیات، از صبح تا ظهر، سه‌بار تغییر کرد.»
او با اشاره به روایت یکی از مبارزان خرمشهر به نام حاج‌آقا سامعی در مورد پادگان دژ، عنوان کرد: «براساس این روایت، پرسنل پادگان دژ هم در داخل پادگان خوب می‌جنگیدند و هم تعدادی از آنها در بیرون از پادگان و در سطح شهر به مقاومت شهری می‌پرداختند و به مردم کمک می کردند و تعداد زیادی از شهدای روزانه خرمشهر از کارکنان پادگان دژ بودند. تا وقتی که پادگان دژ سقوط نکرده بود، خرمشهر هم سقوط نکرده بود. در برخی موارد هر فرمانده فقط چند ساعت فرماندهی می‌کرد و در این مدت شهید یا مجروح می‌شدند. روش فرماندهی این‌گونه نبود که نیروها را به مقابله دشمن بفرستند و خود از پشت جبهه فرماندهی کنند بلکه در کنار سربازان و دوشادوش افسران با دشمن متجاوز جنگ می‌کردند.»
پاک‌گهر ادامه داد: «از جمله این فرماندهان، سرهنگ جاموسی فرمانده گردان بود که به شدت مجروح شد و سرگرد چهارمحالی جانشین وی شد؛ پس از او سرگرد شاهان نصف روز فرمانده گردان بود و پس از وی سروان کبریایی ( که در تاریخ 7/7/59 در جلوی پادگان به شهادت رسید) فرمانده گردان شد و پس از سروان کبریایی ستوان وظیفه گیوتاج که در واقع فرمانده دسته بهداری و پزشک گردان بود فرماندهی گردان را بدست گرفت.»
او با تأکید بر این‌که تغییرات اجباری و زود هنگام فرماندهان سندی است از مقاومت بی‌چون و چرای پرسنل این گردان در دفاع از خاک ایران افزود: «از جمله حماسه‌سازان تفنگ‌های 106، استوار کابلی و استوار خسروی بودند که این شهیدان سرافراز با مهارت بی‌نظیر خود تعداد زیادی از تانک‌ها و ادوات دشمن را منهدم کردند تا جایی که در اثر تیراندازی زیاد، گوش‌هایشان دچار خونریزی شده بود.»
رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی خرمشهر تشریح کرد: «تا روز 30 مهرماه تقربیا بیشتر نفرات این پادگان به شهادت رسیدند و عده باقی‌مانده نیروها که براساس گفته‌ها 19نفر بودند و فرمانده آنها ستوان امیری بود، چند قبضه آر پی جی و اسلحه ژ3 داشتند که با نیروهای عراقی می‌جنگیدند؛ اما با اتمام مهمات، دشمن تعدادی از آنها را با شلیک مستقیم و تعدادی دیگر را نیز زنده‌زنده زیر تانک‌ها به شهادت رساند.»
او به نقل از یکی از نیروهای مردمی شهر گفت: «متوجه مقاومت افرادی در پادگان دژ شدم؛ خود را به سختی به آنها رساندم و به فرمانده آنها که ستوان امیری بود گفتم دفاع از پادگان فایده ای ندارد شهر در دست دشمن است که با آهی جانسوز و نگاهی محزون گفت: ایران کشوری فراخ و بزرگ است ولی جایی برای عقب‌نشینی امیری ندارد و هرکه هرکجا است، همان‌جا تا آخرین قطره خون دفاع کند.»
پاک‌گهر در ادامه افزود: «آنها با شجاعت خود و عدم عقب‌نشینی جلوی دشمن ایستادند و سرعت پیشروی دشمن را گرفتند تا فرصتی ایجاد شود که مردم و خانواده‌های بی‌دفاع آنها شهر را تخلیه کنند. قطعاً، اگر حماسه امیری و آن 19 نفر نبود عده زیادی از مردم خرمشهر کشته، زخمی و اسیر می‌شدند.»
او در ادامه از ستوان زارعیان به عنوان یکی دیگر از اسطوره‌های این جنگ نام برد و گفت: «زارعیان، در هنگام عقب‌نشینی، روی یکی از دیوارهای شهر نوشت "خرمشهر ما دوباره بازمی‌گردیم". وی در دفاع 34 روزه فرمانده گروهان بود و مدام به نیروهای عراقی یورش می‌برد و ضربه می‌زدو این در حالی بود که رسانه‌های عراقی روزانه نام او و چندتن دیگر از فرماندهان را اعلام می‌کردند و برای جسد آنها جایزه تعیین کرده بودند.»
رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی خرمشهر با بیان این‌که شهید زارعیان جزو آخرین نفراتی بود که از شهر خارج شد و در تیرماه سال 61 و در عملیات رمضان در شرق بصره به شهادت رسید افزود: «زمانی که ژنرال‌های رژیم بعث و حتی صدام‌حسین وارد این پادگان شدند، به افسران فاتح پادگان کلت هدیه می‌کرد و درجه و پاداش می‌داد چون باورشان نمی‌شد که پادگان را گرفته اند. به قدری این پادگان نیروهای عراقی را خسته کرده بود که باورشان نمی‌شد توانستند پادگان دژ را بگیرند.»
او با اشاره به این موضوع که همه رزمندگان پادگان دژ یا جانباز هستند یا به شهادت رسیدند اضافه کرد: «در طول هشت سال تلاش و فداكاري، تعداد 39 نفر از كاركنان پايور و 254 نفر از كاركنان وظيفه این پادگان به شهادت رسيدند و خون پاكشان تقديم انقلاب شد. همچنین بيش از 43 پايور و 275 وظيفه آزاده و همچنين 27 پايور و 320 وظيفه جانباز، دو پايور و 150 وظيفه نیز مفقودالأثر شدند.»
پاک‌گهر در پایان خاطرنشان کرد: «اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی خرمشهر در نظر دارد بیشتر مکان‌هایی که با دفاع‌مقدس مرتبط هستند یا به نوعی یادگارهای دفاع‌مقدس هستند و حماسه و رشادت‌هایی در آنها اتفاق افتاده را به ثبت‌ملی برساند؛ چراکه معتقدیم این خطه از ایران اسلامی دارای ظرفیت‌های بی‌نظیری به منظور معرفی حماسه‌های ملی ما است که در نظر داریم این حماسه‌ها را برای نسل‌های بعدی ثبت کنیم.»
