اثر تاریخی تپه‌سبزعلی در ایذه از سالیان گذشته تاکنون همواره محل چالش میان شهرداران ایذه و اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی این شهرستان بوده است.
به گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی ،گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان، تپه‌سبزعلی، یکی از بی‌شمار آثار باستانی موجود در استان خوزستان است که کهنگی و دیرینگی آن به چهارهزار و 500 سال پیش از زایش مسیح بر می‌گردد؛ تپه‌ای باستانی متعلق به دوران پیش از تاریخ باستان ایران، در بافت شهر ایذه، که در نزدیکی سینما آزادی این شهر و در کنار اداره آبفا قرار دارد.
این اثر منحصر به‌فرد که در سال ۱۳۸۱ با شماره ۷۰۳۹ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است، ده سال پس از ثبت، در سال ۱۳۹۱ عرصه و حریم آن مشخص و توسط سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری وقت به استانداری خوزستان ابلاغ و متعاقب آن به همه ادارات و ارگان‌های ذیربط ابلاغ شد.
تپه سبزعلی برای نخستین بار در سال ۱۹۶۴ توسط هنری رایت گمانه‌زنی شد و باتوجه به شرایط توسعه شهری در شهر باستانی ایذه و قرار گرفتن این تپه در یکی از مسیرهای اصلی تعریض شهر، طی سالیان گذشته تاکنون، همیشه یکی از موارد چالش‌برانگیز میان شهرداران ایذه و اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان بوده و هست.
مهدی فرجی، رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایذه در این خصوص می‌گوید: «به‌تازگی شهرداری ایذه طرحی مبنی بر اتصال خیابان امام و آن سوی تپه را ارائه کرد و چون این اتصال در عرصه تپه قرار داشت به کلی رد شد.»
رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایذه ادامه می‌دهد: «در سال ۱۳۹۹ و در جلسه کارگروه مهر و میراث، ضوابط احداث این خیابان برای شهرداری و اعضای کارگروه این مجموعه تشریح و قرار شد که پس از میله‌کوبی و نشانه‌گذاری عرصه این خیابان، اجرای طرح با نظارت میراث‌فرهنگی انجام شود که نامه رسمی آن متضمن مختصات عرصه به شهرداری نیز اعلام شد.»
او افزود: «متأسفانه تاکنون شهرداری ایذه بنا بر دلایلی، از اجرای این طرح خودداری کرده است که همین عدم همکاری باعث شده است تا مردم برای عبور و مرور و تردد به دو سوی تپه از روی آن عبور کنند.»
فرجی بیان کرد: «در زمان رئیس سابق اداره میراث‌فرهنگی ایذه، این راه‌ها مسدود شد، اما متأسفانه بار دیگر مردم که خود باید پشتیبان و حافظ میراث‌فرهنگی باشند، این مسیر را باز کردند و همواره در این محدوده شاهد رفت و آمد خودروها هستیم.»
او ضمن تأکید بر مراقبت از آثار و ابنیه تاریخی توسط سازمان‌های فرهنگی مثل شهرداری‌ها گفت: «شهرداری که یکی از وظایف آن‌ها حفاظت از میراث تاریخی در میانه بافت شهری است، علاوه بر این‌که تاکنون اقدامی برای ایجاد این خیابان نکرده است، اصرار نیز دارد که عرض خیابان بر اساس طرح جامع ۳۰ متر باشد که این اقدام در پایین‌دست تپه باعث می‌شود که خیابان پیش‌گفته وارد عرصه شود و بخش زیادی از عرصه را در خود فرو ببرد که این خلاف ضوابط ابلاغی عرصه و حریم مصوب است.»
مدیر پایگاه ملی میراث‌فرهنگی آیاپیر ایذه افزود: «از همین‌رو، اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و پایگاه میراث‌فرهنگی آیاپیر ضمن مخالفت با این طرح جامع، طی جلسه با فرماندار شهرستان و هماهنگی با مدیرکل و معاون میراث‌فرهنگی، مختصات دقیق عرصه را برای اداره‌کل راه و شهرسازی ارسال کردند تا در نقشه جامع شهری و تفصیلی ایذه لحاظ شود.»
او با بیان این‌که بخشی از مالکیت این تپه در حیطه مالکیت شخصی و مابقی آن در مالکیت اداره آبفا قرار دارد و در محدوده این اداره واقع شده است اضافه کرد: «وجود بافت‌های تاریخی در محدوده شهری خود در آینده ممکن است به مرکز جذب گردشگر تبدیل شود و اسباب اشتغال‌زایی و رونق را با خود به همراه بیاورد.»
فرجی در پایان عنوان کرد: «شایسته است شهرداری هرچه سریعتر با مسدودسازی مسیرها با هماهنگی پایگاه میراث فرهنگی آیاپیر و با عنایت به ضوابط عرصه و حریم مصوب، اقدام به ایجاد خیابان دسترسی اقدام کند.»
مراقبت و کمک برای نگهداری از آثار و ابنیه تاریخی، نیازمند همتی جمعی است؛ تلاشی عمومی با هدف آموزش، حفظ و انتقال به آیندگان؛ برهمین اساس، امید می‌رود که با این همت عمومی و نگاه ویژه ارگان‌های شهری به‌ویژه شهرداری، اثر تاریخی تپه‌سبزعلی به نحوی مطلوب محافظت شود تا این میراث گران‌بها به مثابه یک سرمایه به نسل‌های آتی منتقل شود.
* گزارش از بهنام رضائی
