یادداشت|گردشگری مذهبی به روایت اربعین حسینی

در تعریف گردشگری مذهبی آمده است: گردشگری مذهبی به آن نوع گردشگری گفته می‌شود که مردم به صورت انفرادی یا جمعی و به‌منظور زیارت، تبلیغ مذهبی یا حتی گذران اوقات فراغت به اماکن و مناطق مذهبی سفر می‌کنند.

جلیل جعفری، فعال رسانه، در یادداشتی نوشت: این نوع از گردشگری و سفرهای مربوط به آن می‌تواند با اهداف مختلفی مانند انجام فرایض دینی، آشنایی با فرهنگ ادیان دیگر یا لذت بردن از زیبایی‌های معماری اماکن مذهبی انجام شود.

در ایران، گردشگری مذهبی شامل زیارت اماکن مقدسی مانند حرم امام رضا (ع)، حرم حضرت معصومه (س) و شاهچراغ است. همچنین کلیساها، کنیسه‌ها و سایر اماکن مذهبی در نقاط مختلف کشور نیز از جمله مقاصد گردشگری مذهبی به شمار می‌روند.

ایران به‌دلیل وجود اماکن مذهبی متعدد و متنوع از جمله مقاصد مهم گردشگری مذهبی در جهان است. زیارتگاه‌های مهمی مانند حرم امام رضا (ع) در مشهد، حرم حضرت معصومه (س) در قم و شاهچراغ در شیراز هر ساله پذیرای میلیون‌ها زائر از داخل و خارج از کشور هستند.

وجود کلیساها، کنیسه‌ها و سایر اماکن مذهبی در نقاط مختلف کشور این امکان را فراهم می‌کند که گردشگران با ادیان و مذاهب مختلف نیز آشنا شوند. با توجه به اهمیت گردشگری مذهبی در ایران توسعه و بهبود زیرساخت‌ها و امکانات مرتبط با این نوع گردشگری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

محققان معتقدند که اهمیت و آثار گردشگری مذهبی در حوزه‌های زیر نمود یافته است:

اقتصادی

گردشگری مذهبی می‌تواند به افزایش درآمد جوامع محلی، ایجاد اشتغال، رونق صنایع دستی و جذب سرمایه‌گذاری منجر شود.

اجتماعی

این نوع گردشگری می‌تواند به تقویت انسجام اجتماعی، تبادل فرهنگی و ارتقای سطح آگاهی مردم از ادیان و مذاهب مختلف کمک کند.

فرهنگی

گردشگری مذهبی می‌تواند به حفظ و معرفی میراث فرهنگی و تاریخی مربوط به ادیان و مذاهب مختلف کمک کند.

معنوی

برای بسیاری از گردشگران سفر به اماکن مذهبی فرصتی برای تفکر، عبادت و ارتباط با خداوند است.

ناگفته پیدا است که بزرگترین شکل گردشگری مذهبی جمعی مراسم پیاده‌روی اربعین و زیارت امام حسین (ع) در کربلا است که به‌صورت سالانه برگزار می‌شود.

پیاده‌روی اربعین از ظرفیت‌های بی‌نظیری است که به جرأت می‌توان گفت به بخش اصلی گردشگری مذهبی تبدیل شده و تمامی جوانب اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و معنوی را می‌توان در آن به‌وضوح دید.

آن‌گونه که از تحقیقات برمی‌آید، رویکرد به سفر و گردشگری با انگیزه مذهبی هم در ایران و هم در دیگر کشورهای مسلمان فزونی گرفته است.

مطالعات نشان می‌دهد بر خلاف تصور، سفر با انگیزه مذهبی در جهان در حال فزونی است. بر همین اساس، محققان و متفکران نگاه ژرف‌تری به ابر رویداد مذهبی اربعین به عنوان پدیده گردشگری داشته‌اند و مؤلفه‌های آن را از ابعاد گوناگون شناسایی و تحلیل می‌کنند.

محمد فرجی‌دارابخانی، استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه پیام نور تهران، در پژوهشی ذیل عنوان «تحلیل نقش گردشگری مذهبی اربعین در توسعه‌ پایدار شهرهای گذرگاهی ـ مرزی» می‌نویسند:

«گردشگری مذهبی عامل بسیار مهمی در توسعه شهرها محسوب می‌شود زیرا توان بالایی برای جذب گردشگران دارد و یکی از مهمترین و پررونق‌ترین گونه‌های گردشگری است که اثرات درخور توجهی را در ابعاد مختلف جوامع برجای گذاشته است. امروزه در اقتصاد بسیاری از کشورها که با صادرات تک‌محصولی مانند نفت مواجه هستند گردشگری مذهبی می‌تواند درآمدهای بسیاری برای مناطق گردشگری داشته باشد. بنابراین ضرورت دارد توسعه آن در بستر برنامه‌ریزی صحیح و مدیریت اصولی قرار گیرد تا توسعه پایدار شهری در آن نمود پیدا کند.»

بزرگ‌ترین رویداد گردشگری مذهبی تا چند سال پیش سفر معنوی حج بود، اما در سال‌های اخیر سفر میلیونی اربعین مقام اول را کسب کرده و اجتماعی با عظمت در دنیا محسوب می‌شود. همچنین این رویداد عظیم و مردمی یک حرکت بزرگ اقتصادی به حساب می‌آید چراکه انبوه گردشگران با سفر اربعین به رونق گردشگری و کسب‌‌وکار کمک می‌کنند و باعث ارتقای ظرفیت و توان مقصد می‌شوند.

در همین زمینه دکتر محمدحسین ایمانی‌خوشخو، استاد تمام دانشگاه علم و فرهنگ و رییس پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی جهاد دانشگاهی در مطالعه‌ای با نام «اربعین؛ ابررویدادی که پدیده گردشگری است» خاطرنشان می‌کند:

«برخلاف سایر ابر رویدادهایی که در جهان برگزار می‌شوند در ابر رویداد پیاده‌روی اربعین نه تنها آسیب‌های فرهنگی و اخلاقی به حداقل ممکن می‌رسند بلکه این رویداد بستری را برای رشد اخلاقیات روحیه جمعی و تقارب فرهنگی فراهم می‌آورد و در طول مدت این گردهمایی بزرگ افراد مختلف طیفی از مشترکات اعتقادی و فرهنگی را در قالبی همگن به نمایش می‌گذارند و نهایتا به بلوغ فکری و رشد معنوی می‌رسند.»

گرچه وجه معنوی سفر اربعین بر وجه گردشگری آن غالب است؛ وجه گردشگری آن نیز قابل چشم‌پوشی نیست چراکه مردم دنیا به قصد زیارت و شرکت در اجتماع پرشور اربعین مقصدی را تعیین می‌کنند تا مدتی را در آنجا سپری کنند، بنابراین سفر به سرزمینی دیگر، آشنایی با آداب و رسوم ملل و تبادل فرهنگ‌ها مباحثی هستند که در حوزه گردشگری به آن‌ها پرداخته می‌شود.

در مطالعات گردشگری، انگیزه عاملی بسیار مهم در رفتار گردشگران برای انتخاب مقصد درنظر گرفته می‌شود. انگیزه‌ها و اهداف گردشگران در سفر زیارتی پیاده‌روی اربعین شایان توجه ویژه است. تحت ‌تأثیر انگیزه‌ها، گردشگران انتظارات متفاوتی از محصولات سفر دارند که در این سفر خاص انگیزه‌های معنوی و کشش دورنی در انتخاب مقصد بسیار تأثیرگذار بوده است.

روی هم رفته، پیاده‌روی اربعین و حضور باشکوه جمع کثیری از مسلمانان از سراسر جهان توانسته است مسیر جدیدی را در توسعه گردشگری دینی به‌عنوان برند گردشگری دینی به همراه داشته باشد. به‌ویژه به دلیل گسترش و رواج حجم بسیاری از اخبار و اطلاعات در انواع رسانه‌ها، به‌ویژه رسانه‌های نوین و نوظهور در سال‌های اخیر افراد سایر ادیان و مذاهب هم در این ابر رویداد فرهنگی و اجتماعی حضور پیدا کرده‌اند.

همچنین از این نویسنده منتشر شده است:

گردشگری ادبی؛ چرا و چگونه؟

اشتراک گذاری:

یادداشت|گردشگری مذهبی به روایت اربعین حسینی

یادداشت|گردشگری مذهبی به روایت اربعین حسینی

ظرفیت بی‌نظیر مرز شلمچه نیازمند نگاه ملی است / استقرار موکب راهنمایان گردشگری در مرز شلمچه

بازرسی از مجتمع‌های خدماتی سفر در ایام اربعین توسط کمیته ستاد سفر خوزستان

حجم بازگشت زائران اربعین مدیریت می‌شود

ایجاد بازارچه‌های صنایع‌دستی در مبادی مرزی کشور / پنج هزارمتر سایه‌بان در مرز شلمچه ساخته می‌شود

افزایش ۳۰ درصدی ظرفیت قطارهای مسافربری در اربعین‌ حسینی

گزارش تصویری| نشست معاون گردشگری و رئیس ستاد اجرایی خدمات سفر کشور با مدیران و انجمن‌های صنفی گردشگری خوزستان

آغاز موج سفرهای تابستانی با آمادگی کامل دفاتر خدمات مسافرتی خوزستان / پرهیز از خرید بلیت از منابع غیرمجاز

تشکیل جلسه برآورد خسارات وارده به صنعت گردشگری استان خوزستان

تشکیل جلسه رسیدگی به شکایات تأسیسات گردشگری خوزستان

اراده بسیار جدی برای توسعه زیرساخت‌های گردشگری و شهری شوش وجود دارد

گزارش تصویری| جلسه‌ مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان با شهردار و اعضای شورای شهر شوش

یادداشت|گردشگری ادبی؛ چرا و چگونه؟

صنعتگران خرمشهری با مدیریت تولید، بازرگانی و بازاریابی حوزه صنایع‌دستی آشنا شدند

خوزستان آماده نقش‌آفرینی ملی در میزبانی شایسته اربعین ۱۴۰۴ است

درخواست استاندار از وزیر کشور برای برگزاری «اولین اجلاس بین‌المللی راهپیمایی اربعین» در اهواز

کشف سیزدهمین نگارکند عیلامی ایذه

گزارش تصویری| موکب‌هایی به قد کودکی

گزارش تصویری| ۵۰ سال سینی‌گردانی برای حضرت قاسم

گزارش تصویری| عاشورای حسینی در شوشتر

تعیین عرصه و حریم دو محوطه میراث‌فرهنگی و یک بنای تاریخی در ایذه

گزارش تصویری| عزاداری بوشهری در شب عاشورا

گزارش تصویری| تعزیه شوش؛ میراثی معنوی با بیش از یک قرن قدمت

تلاش برای ثبت ملی تعزیه «شهر حُر»

گزارش تصویری| برپایی موکب حسینی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان

اهواز در ماتم عاشورا به سوگ نشست

طنین "یا حسین(ع)" در عاشورای جنوب غرب خوزستان همراه با مقتل‌خوانی

تپش عشق در تاسوعای خوزستان؛ خروش یا حسین در دیار مقاومت

شوش گواهی بر شکوه و عظمت ایران‌زمین است

گزارش تصویری| عزاداری شب ششم محرم در حسینیه «عقیله الطالبیین» اهواز

تماس با ما

ما را دنبال کنید